چکیده:
شاهنامه یکی از شاهکارهای معدود ادبیّات جهان به شمار میرودکه با توجه به محتوای غنی
آن از یک سو واهمیّت آن برای زبان فارسی از سوی دیگرء و این که شاهنامه کهنترین اثری است
که به طور کامل به دست ۳ رسیده» تاثیر آن در سراسر داب فارسی مشود است. دراین اثر عظیم
فردوسی برای بیان افکار و اندیشه هایش نیروی تخیّل را به کار میگیرد و گونههای مختلف خیال
در تصویرپردازیهای او باز تابی هنرمندانه مییابد. او از کنایه که یکی از طبیعیترین راه های بیان
و قویترین راه القای معانی است در مقایسه با دیگر صور خیال بیشترین بهره را می گیرد. این مقاله»
پژوهشی است درمورد جمع آوری وتنظیم کنایههای موجود در بخش تاریخی شاهنامه که همراه
شاهد مثال ارائه شده است.حاصل این پژوهش از این قرار است که بیشتر کنایات استخراج شدهی
زندگی امروز کاربرد دارند و برخی از آنها مخصوص شاهنامه است که در دیگر آثار منظوم و منثور
حماسی میتواندکاربرد داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
گويا پس از فرهنگ اسدي تنها در قرن نهم در هندوستان بار ديگر بدين کار دست زده اند وآن هم بدين جهت بوده است که در قرن نهم هر روز بر عده ي سلسله هاي پادشاهان مسلمان و فارسي زبان در هند افزوده ميشد و مردم هند که از ايران دور بودند بيش از پيش به ياد گرفتن زبان فارسي که زبان همه ي اين دربارها و حکومت ها بود نيازمند ميشدند يکي از نخستين کتاب هاي لغت که در هند تأليف شده « ادات الفضلا» تأليف قاضي خان بدر محمد دهلوي است ملقب به هاروال که در ٨٢٢ به پايان رسيده و پس از آن شرف نامه ي احمد منيري يا فرهنگ ابراهيمي تأليف ابراهيم قوام الدين فاروقي است که در ٨٧٨ خاتمه يافته است .
(شميسا، ١٣٧٤: ٩٩-٩٦) کنايه و انواع آن با توجه به مطالب مطرح شده ميتوان گفت که « شاهنامه از نظر تنوع حوزه ي تصوير، در ميان دفاتر شعر فارسي، يکي از شاهکارهاي خيال شاعرانه ي سرايندگان زبان پارسي است و صورخيال فردوسي محدود در شکل هاي رايج تصوير، که استعاره و تشبيه است ، نيست .
يکي از اين صورت هاي خيال کنايه است که از دير باز اهل ادب و منتقدان به اهميت آن در اسلوب بيان توجه داشته اند و از زمينه هاي غناي زبان فارسي شکل گيري و تکثر تعبيراتي است که در معني غير حقيقي خود به کار ميرود .