چکیده:
تاریخ سیستان یکی از ارزندهترین کتاب های تاریخی دوره تکوین است. این کتاب شامل دو قسمت متمایز از یکدیگر است که دو سبک مختلف از دو دوره متفاوت دارد و به وسیله دو تن نگارش یافته است. قسمت اول آن تا حوادث سال (445- 444 هـ) یعنی اوایل عهد تسلط سلاجقه و.... و قسمت دوم بعد از آن را تا حوادث سال (725 هـ ق) شامل می شود که در اوایل قرن هشتم نگارش یافته است. بررسی زبانی تاریخ سیستان می تواند ویژگی های زبان نوشتار دورههای آن را از جهت واژگان، دستگاه فعل، نحو، ساخت جمله و ... نشان دهد. در این جستار سعی شده است با مقایسه دو بخش این اثر از جهت صرفی و نحوی و محتوایی، تفاوت ها و شباهت های آنها بیان شود.
The history of Sistan is one of the most valuable history books of the genesis era. this work includes two distinctive parts with two different styles from two different periods written by two persons. The first part includes the events of 444- 445 Hejri, i.e. the early of the dominance of Saljoqi Dynasty . The second part includes the events after that year until 725 Hejri written the early of 8th century logistic study of Sistan History can demonstrate the written language feature of its era in terms of vocabulary, Verb syntax, sentence structure, … . Here it has been tried to identify this work in terms of their grammatical. Syntactic and contextual differences and similarities.
خلاصه ماشینی:
52 مقدمه يکي از قديمي ترين متون فارســي که از دوره اســلامي به دســت ما رســيده تاريخ سيســتان يا سيستان نامه است ، اين کتاب درباره رويدادهاي سيستان نگاشته شده است که نخســتين بار در سال هاي ١٢٩٩- ١٣٠٢ هـ با عنوان تاريخ سيستان بدون تصحيح انتقادي و تنهــا به انگيزه حفظ متن از خطر نابودي به صورت پاورقي در روزنامه ايران قديم (از شماره ٧٤٧- ٥٦٤) به چاپ رسد.
(بهار،١٣٦٦:مقدمه مصحح ) قســمت اول که از آغاز بناي شــهر سيســتان (زرنگ ) در عهد باســتان به دســت گرشاســب تا ســال ٤٤٨ هـ اســت در زمان ابوافضل نصر بن احمد (متوفي ٤٦٥ هـ) ملقب به تاج الدين ، امير سيستان تأليف شده است و کتاب با حمد خداوند آغاز مي شود و مؤلف در چند صفحه نخست از برخي شخصيت هاي ايران باستان ، ياد مي کند.
ولي در بخش دوم که در دوره فارســي درســي نوشته شده است ، بيشــتر فعل هاي مضارع اخباري با شکل امروزي (مــي +بن مضارع + شناســه ) به کار رفته اند و فعل هــاي مضارع التزامي بدون عنصر صرفي «ب » بر سر اين افعال بيان شده اند.
صفت هايي که در ٦صفحه آخر 73 بخش دوم اين کتاب بيان شده است : ١- صفت هاي عربي : مبارک ، مختصر، مثمر، صعب ،محروســه و تکرار "معظم "به عنوان صفت در ٣٨ مورد ٢- صفت هاي فارسي : بسيار، پير، شکسته ، خسته ، بيچاره در بخــش اول بيــن صفت و موصوف «ي » نکره به کار رفته اســت .