چکیده:
با توجه به تحولات جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رخ داده طی چند دهه اخیر، تحولات زیادی در شکل شهر نشینی و توسعه شهرها رخ داده است. توسعه روز افزون جامعه شهری، متاثر از عوامل ذکر شده به ساخت و سازهای بدون برنامه ریزی و گسترش مهار نشدنی شهرها منجر شده و تغییرات زیادی در ساخت فضایی آن ها به وجود آورده است که لزوم هدایت آگاهانه و طراحی فضای زیست مناسب برای شهرها را به دنبال داشته است. با توجه به سرمایه گذار یهای صورت گرفته در بخش های شهر نشینی، صنعتی و توریستی، تحولات جمعیتی و شهر نشینی زیادی در منطقه مورد مطالعه رخ داده است. بنابراین در راستای برنامه ریزی بهینه و مناسب برای توسعه آتی شهری منطقه مورد مطالعه 13 معیار متنوع طبیعی و انسانی انتخاب گردید. این معیارها به نحوی انتخاب شد که بتواند توسعه شهری منطقه مورد
مطالعه را به سوی یک توسعه پایدار و بهینه هدایت کند. بعد از انتخاب معیارها با توجه به شرایط طبیعی و انسانی بخش مرکزی شهرستان تبریز، به ارزیابی و وزن دهی هر یک از معیارها با توجه به استانداردهای قابل قبول برای توسعه شهری در راستای تحقق توسعه پایدار شهری، پرداخته و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) دست به ترکیب معیارها زده شد. نتایج تحقیق نشانگر آن است که 2237 هکتار از
اراضی بخش مرکزی شهر تبریز بیشترین قابلیت را برای توسعه شهری دارا م یباشند. با توجه به پراکنده بودن اراضی مطلوب برای توسعه شهری، با استفاده از قابلی تهای نرم افزار ARC MAP، روشهای پیش بینی جمعیت و استانداردهای زمین شهری، دست به انتخاب یک قطعه زمین برای توسعه شهری زده شد.