چکیده:
مطالعه نقوش و تصاویر روی ابزارهای فرهنگی اهمیت ویژهای دارد. اسکناس به عنوان ابزاری فرهنگی که هر روزه در بین تمام مردم اعم از فقیر و غنی و خردسال و بزرگ، رد و بدل می شود حائز اهمیت است. از طریق اسکناسهای هر جامعه می شود هویت و مفاهیم آن جامعه را به افراد انتقال داد. (اهمیت)
نقوش اسکناسهای دولت ایران از دوره پهلوی تا به الان(جمهوری اسلامی) تا چه میزان به هویت ایرانی_اسلامی وفادار بوده است؟ این اسکناسها در چه دوره زمانی حالت استاندارد داشته و گرایش به هر دو مقوله وجود داشته است و در چه دورههایی این مهم زیر پا گذاشته شده است؟ انقلاب اسلامی چه دستاوردی در طراحی و مفهوم سازی شکل اسکناس¬ها داشته است.(سؤال)
به نظر میرسد در دوره پهلوی توجه به هویت ایرانی و باستانی بسیار شدید است و در دوره جمهوری اسلامی به هویت اسلامی توجه بیشتری شده است.(فرضیه)
دستیابی به میزان وفاداری به هویت ایرانی اسلامی در اسکناسهای دو دوره پهلوی و جمهوری اسلامی و دستاورد جمهوری اسلامی در این زمینه، میتواند غرض مهمی باشد.(هدف)
این پژوهش بر اساس روش تحقیق تاریخی، به صورت توصیفی ـ تحلیلی سعی دارد به مطالعه اسکناس¬های ایرانی در دو دوره معاصر ایران، یعنی پهلوی و جمهوری اسلامی و بررسی شاخص های هویت ملی ایرانی- اسلامی بپردازد.(روش)
با بررسی اسکناس¬های دوره پهلوی و دوره جمهوری اسلامی و تصاویر روی آنها میتوان گفت، در دوره پهلوی توجه به هویت ایرانی بیش از اسلام است و در دورههایی به نوعی حتی اسلام نادیده گرفته شده؛ اما در دوره جمهوری اسلامی در طی سالهای اول توجه بسیار شدید روی اسلام و تصاویر تنها بازگوی هویت اسلامی است. در دورههای بعد به تدریج، توجه به هویت ایرانی بیشتر شده و از سال 1390 به بعد تاحد قابل توجهی بین این دو هویت تساوی برقرار شده است.(یافته)