چکیده:
امامت از آموزههای مهم اعتقادی همه گروههای شیعی است. امامیه و زیدیه دو فرقه زنده شیعی هستند که در این حوزه، باورهای مشترک و مختلفی دارند. یکی از فروعات مهم بحث امامت شئون امام است که خود میتواند زیرمجموعههایی چون معناشناسی شأن، شئون فردی و اجتماعی امام، مقایسه شأن امام در فرق شیعه و... را دارا باشد. نوشتار حاضر به بررسی مقایسهای شئون امام در آثار سیّدمرتضی از متکلمان امامی و قاسم رسّی از امامان زیدی میپردازد. سوال اصلی این است که شئون امام از دیدگاه این دو شخصیت برجسته متعلق به دو سنت کلامی شیعی چه شباهتها و چه تمایزاتی دارد؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که شأن امام، کارویژهای است که منحصراً از امام انتظار میرود. سیّدمرتضی و قاسم رسّی به مرجعیت علمی امام معتقدند و شئون حکومتی و اقتصادی مختلفی را به او نسبت میدهند. سیّد برخلاف قاسم رسّی، شئون تکوینی و اخروی ویژهای را در باب معجزه، امامت باطنی، شهادت بر اعمال و آگاهی از احوال مکلفین معرفی میکند که به عصمت و علم امام بازمیگردد؛ در حالی که قاسم رسّی عقیدهای به اغلب این شئون تکوینی و اخروی ندارد. این پژوهش در جمعآوری مطالب از شیوه کتابخانهای و ابزار فیشنویسی و فهرستنویسی و در حوزه اندیشهورزی از روش تحلیلی و مقایسهای استفاده کرده است.
خلاصه ماشینی:
در حوزه تطبيق ميان آراي اماميه و زيديه ، پايان نامه اي با عنوان «بررسي ديدگاه زيديه و اماميه در حوزه امامت با محوريت آراء قاسم رسي و سيدمرتضي » (١٣٩٨) به قلم نويسنده مقاله حاضر نگاشته شده که در فصل چهارم ، شئون امام را از ديدگاه اين فرق تحليل و بررسي نموده است .
١١٧نق د و بررسي ديدگاه ناصر القفاري درباره پيدايش عبارت ديگر، در صورتيکه جانشين پيامبر عاري از صفت عصمت باشد، اين سؤال بيپاسخ عصمت شرطي ضروري براي انجام شئون نبوت و امامت است ، چرا جانشين پيامبر چنين صفتي را ندارد؟ ب - کيفيت علم امام ) قاسم رسي کيفيت علم امام را به نحو اجتهادي معرفي ميکند و علم لدني او را منکر ميشود (همان : ٥٤٧-٥٤١ و ٥٣٩).
ج - اجراي احکام ) اجراي احکام در حوزه هاي مختلف ديني از شئون امام محسوب شده است ؛ از جمله احکام قضايي که به عقيده قاسم رسي ، اجراي حدودي که در قرآن ذکر شده است ، عهدي ميان خدا و ائمه است و اگر امام نباشد، کسي نميتواند آن را انجام ّ دهد (همان : ١٣٦) و احکام عبادي اجتماعي که قاسم در اثبات ضرورت امامت ، از ادله تشريع شده در اقامه نماز جمعه استفاده ميکند؛ به اين نحو که اگر امام و مردم حاضر و موجود باشند، نماز جمعه شکل ميگيرد (همان : ١٦٥)؛ پس اقامه نماز جمعه ، کارويژه امام محسوب ١١٩ ١١٩نق د و بررسي ديدگاه ناصر القفاري درباره پيدايش ميشود.