چکیده:
یکی از رویکردهای نوین در حوزه زبانشناسی است که با تبیین واژگان سر و کار دارد؛ این علم به عنوان یکی از علمهای هدفمند، در زمینه مطالعات قرآنی و متون قدسی کاربرد چشمگیری دارد. به عبارتی دقیقتر، به کمک علم معناشناسی، معنای دقیق یک واژه و مراد و مقصود گوینده روشن میگردد که از این میان روش معناشناختی ایزتسو (نویسنده ژاپنی)، برای تبیین و تحلیل واژگان در سطوح مختلف معنایی، روابط معنایی و مفهوم متقابل، کارایی بهتری دارد. براین اساس، بازکاوی و تعیین جایگاه هریک از عناصر و مفردات در متون قدسی، در گرو بررسی آن واژه با واژههای همنشین و متقابل آن در یک سیستم نظاممند و سایر واژههای هم ردیف است. دو واژه «فقیر» و «غنی» از جمله واژگان مفهومی و کلیدی نهج البلاغه به شمار میآیند که به صور گوناگون در این کتاب قدسی تبلور یافتهاند. پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی و از منظر لغوی و سپس با تکیه بر علم معناشناسی ایزتسو در یک محور همنشینی و تقابلی واژگان، مفهوم واژه «فقیر» و «غنی» را مورد تحلیل و کنکاش قرار داده، دستاوردش مبیّن این است که دو واژه مذکور، با کارکرد اسمی و فعلی در متن نهج البلاغه، در مفاهیم مثبت و منفی نمود یافتهاند و از همه مشهودتر، تقابل این دو واژه در یک محور همنشینی، پیام مهمی را القا میکنند. براین اساس، این دو واژه علاوه بر معنای عامی که بیشتر لغت شناسان و مفسران از آن ارائه نمودهاند، در کلام پربار امام (ع)، توسعه معنایی یافتهاند؛ به عبارتی، علاوه بر معنای نیازمندی و بینیازی مادی، جنبه معنوی نیز به خود گرفتهاند. دیگر اینکه این دو واژه، معیاری برای سنجش کرامت انسانی شخص نمود یافتهاند.
Semantics is one of the new approaches in the field of linguistics dealing with the explanation of words; This science, as one of the purposeful sciences, has a significant application in the field of Quranic studies and holy texts. In other words, with the help of semantics, the exact meaning of a word and the speaker's intention are clarified. The semantic method of Izutsu (Japanese author) explains and analyzes words at different levels of meaning, semantic relations and concept. Accordingly, the revision and determination of the position of each element and content in the holy texts depends on the study of that word with its companion and reciprocal words in a systematic system and other words of the same order. The two words "poor" and "rich" are among the conceptual and key words of Nahj al-Balaghah being crystallized in various forms in this holy book. The present study, which has analyzed and researched the meaning of the words "poor" and "rich" in a descriptive-analytical method from a lexical point of view and then relying on Izutsu semantics in a vocabulary and confrontation axis, shows that these two words, with their nominal and current functions in the text of Nahj al-Balaghah, are expressed in positive and negative meanings. Most obviously, the opposition of these two words in an axis of companionship, conveys an important message. Accordingly, these two words, in addition to the general meaning that most lexicographers and commentators have provided, have found semantic development in the prolific words of Imam (AS); In other words, in addition to the meaning of material need and needlessness, they have also taken on a spiritual aspect. Another is that these two words have become a criterion for measuring a person's human dignity.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر که با روش توصيفي-تحليلي و از منظر لغوي و سپس با تکيه بر علم معناشناسي ايزتسو در يک محور همنشيني و تقابلي واژگان ، مفهوم واژه «فقير» و «غني» را مورد تحليل و کنکاش قرار داده ، دستاوردش مبّ ين اين است که دو واژه مذکور، با کارکرد اسمي و فعلي در متن نهج البلاغه ، در مفاهيم مثبت و منفي نمود يافته اند و از همه مشهودتر، تقابل اين دو واژه در يک محور همنشيني، پيام مهمي را القا ميکنند.
براين اساس ، رهيافت و هدف پژوهش حاضر اين است که سواي از اينکه تفاسير و لغت شناسان يک مفهوم و معنايي را براي اين دو واژه در نظر گرفته اند، کارکرد واژه هاي «فقير» و «غني» را در متن مقدس نهج البلاغه همراه با واژگان همنشين و با بهره گيري از روش روابط معنايي کلمات ، مورد بازکاوي قرار دهد و با کاربست ابزار گردآوري داده ها، از جمله نهج البلاغه ، کتاب ها و تحليل ، به سؤال زير پاسخ دهد: -با توجه به محور همنشيني و تقابلي معناشناسي ايزتسو، واژه هاي «فقير» و «غني» در هر يک از رابطه - ها، چه مفهومي را منتقل ميکنند؟ ٢.
-پژوهشي با عنوان «ميدان هاي معناشناختي واژگان نهج البلاغه » توسط نصرالله شاملي و آرمان محمدي در سال (١٣٨٧) نگارش يافته که نگارندگان در اين پژوهش ، واژگان اخلاقي و اعتقادي نهج البلاغه را از منظر معناشناسي مورد بررسي قرار داده و به اين نتيجه رسيده اند که معناي هر واژه ، در يک رابطه همنشيني با واژگان ديگر معنا و مفهوم مييابد و گره از مسائل مهمي باز ميکند.