چکیده:
دیدگاه روبین به مدلول «دخان مبین» در آیة 10 سورة دخان و نظر وی در مورد برداشت برخی از مفسران از این عبارت، تصریح دارد که مفسران، بهرغم اخروی بودن مدلول آن، بهمنظور تمجید از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و با اهداف جدلی و بر اساس ایدههای خود دربارة ایشان، مدلولی دنیوی برای آن بیان کردهاند تا برخلاف تصویر قرآنی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، تصویری پساقرآنی از ایشان ترسیم کنند و آن حضرت را در مکه نیز دارای قدرتهای خاص برای مقابله با مشرکان نشان دهند. این نوشتار در پی آن است که به روش تحلیلیانتقادی تطابق این دیدگاه با قرائن و مستندات تفسیری را بررسی نماید. بررسی مستندات روبین، و سایر مستنداتی که او مطرح نکرده است و نیز توجه به ظرفیت زبان قرآن و چندسطحی بودن مدالیل و امکان تعدد مصادیق عبارات آن، نشان میدهد که اولا زمینة دلالت این عبارت بر مدلول دنیوی نیز وجود دارد و ثانیا قرائن و شواهدی از سنخ قرائن مورد استناد روبین داریم که بر مدلول دنیوی نیز صحه میگذارند. پس نه اتهام روبین به مفسران مسلمان قابل دفاع است و نه مدلول دنیوی پیشنهادی برخی از آنها بیپایه است.
خلاصه ماشینی:
com دريافت: 11/07/1399 ـ پذيرش: 09/12/1399 چکيده ديدگاه روبين به مدلول «دخان مبين» در آية 10 سورة دخان و نظر وي در مورد برداشت برخي از مفسران از اين عبارت، تصريح دارد که مفسران، بهرغم اخروي بودن مدلول آن، بهمنظور تمجيد از پيامبر اسلام صلیاللهعلیهوآله و با اهداف جدلي و بر اساس ايدههاي خود دربارة ايشان، مدلولي دنيوي براي آن بيان کردهاند تا برخلاف تصوير قرآني پيامبر صلیاللهعلیهوآله، تصويري پساقرآني از ايشان ترسيم كنند و آن حضرت را در مکه نيز داراي قدرتهاي خاص براي مقابله با مشرکان نشان دهند.
31 حال، مسئلة نوشتار پيش رو اين است که فارغ از وجود يا عدم مدلول غيردنيوي براي عبارت «دخان مبين»، آيا شواهد و قرائني وجود دارد که مدلولي دنيوي را بهتنهايي يا در کنار مدلول اخروي تأييد کند؟ پاسخ به اين سؤال اصلي، دو سؤال فرعي را نيز مطرح ميکند: آيا دلايل ديدگاه روبين در رابطه با اين عبارت، مبني بر انحصار مدلول آن در مدلول غيردنيوي متقن است؟ و در نتيجه، آيا اتهام روبين به مفسران مسلمان مبني بر قصد القاي توانمندي پيامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله در مکه موجه است؟ روبين ابتدا عناصر دروني آية 10 سورة دخان را لحاظ کرده، و «يوم» را، به کمک نظاير آن در آيات ديگرِ مرتبط با عذاب بررسي ميکند (روبين، 2011م، ص252).