چکیده:
«وقت» یکی از مفاهیم عرفانی و اصطلاحی رایج در میان اهل تصوف است. نویسندگان کتابهای کهن تصوف، تعاریف گوناگونی برای وقت آوردهاند. تعدّد تعریفها و گاه نارسایی پارهای از آنها باعث شده که جایگاه و اهمیت وقت در عرفان و تصوف، آنچنان که شایسته است، روشن نباشد.
در این پژوهش با استناد به منابع کهن، معانی مختلف وقت را بیان کرده؛ سپس با توجه به سخنان مشایخ و بزرگان تصوف به بررسی مفهوم وقت و اهمیت آن در این حوزه پرداختهایم تا جایگاه اساسی و بنیادین آن آشکار شود.
Abstract
“Time” (Vaght) is a mystical concept which is common in Sufism. The writers of ancient books in Sufism have defined “Time” variously. Due to this multiplicity and sometimes poverty of definitions, the importance and place of “Time” in Mysticism and Sufism are not deservedly clear.
In this research, we have quoted from ancient resources in order to explain different definitions of time. Considering the quotes from the venerable people in Sufism, then the concept of time and importance of it in this field are scrutinized to illuminate the essential and fundamental place of “Time”.
خلاصه ماشینی:
تکرار لفظ وقت و تأکید فراوان بر حفظ وقت و توجه نکردن به اوقات گذشته و آینده در آداب و اصول اهل تصوف ، نشان از اهمیت مفهوم وقت دارد تا بدانجا که بسیاری دیگر از الفاظ و اصطلاحات رایج در میان متصوفه نیز با مفهوم وقت ، تعریف و تفسیر میشوند.
حال باید به این سؤال پاسخ دادکه وقت در تصوف به چه معناست ؟ تعریف های وقت در اللمع تعریفی کوتاه از وقت آمده است : «الوقت ما بین الماضی و المستقبل »؛ سپس سخنی از جنید ذکر شده است که گفت : «وقت عزیز است .
و وقت غالب ، قاتل است و کشنده و از سماع و نظر زاید و رسوم انسانیت محو کند تا جز حق نماند» خواجه نیز در این سخنان وقت را حالی میداند که عارف با حق میگذراند و سه درجه برای آن برمیشمرد؛ وقتی که سبک و گذراست و نتیجۀ تفکر سالک است که او را از دنیا جدا و به آخرت مشغول میسازد.
چنان که پیش از این گفتیم سرّاج ، وقت را چیزی بین گذشته و آینده تعریف کرده است ؛ پس آنچه بین گذشته و آینده قرار دارد، هم میتواند زمانِ حال باشد و هم وصفی که در هر لحظه بر بنده غالب است و هم واردی غیبی که سالک را دربر گرفته و او را از احوال گذشته و آینده جدا میسازد.