چکیده:
علی اکبر دهخدا،پژوهشگر، روزنامه نگار و نویسنده برجسته دوره مشروطه ابتدای قرن شمسی در ایران است. دهخدا که او را بیشتر با عنوان فرهنگ عظیمی که بنیانگزارش بود می شناسیم، از مبارزان سرسخت حقوق مردم و دفاع از مشروطیت بود و تا پایان عمر همواره بر باورهای خود پایدار بود. کتاب «چرند و پرند» دهخدا که مجموعه ای از یادداشت های طنز آمیز و شجاعانه او در روزنامه علیه فساد دولت و دربار بود، هنوز یکی از زیباترین اثار طنز زبان فارسی به شمار می رود هدف از تحقیق حاضر تبیین می کوشد جایگاه دین و مذهب را در اندیشه دهخدا تبیین کند. سوال اصلی تحقیق این است که دیدگاه علی اکبر دهخدا نسبت به مذهب چگونه بوده است؟ فرض بر آن است که دهخدا فردی مذهبی بود که دشمنی و کینه ای سر سختانه با جهل و خرافات و خرافه پرستی و تعصبات کور داشت بنابراین تلاش خواهد شد به شیوه توصیفی- تحلیلی به مذهب و دین در اندیشه ی دهخدا پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
دورة اول کـه از تولد وي شروع و با پيوستن به روزنامه صور اسرافيل به اوج خود مي رسد و بـا کودتـاي مستبدين در ١٤ خرداد ١٢٨٧ يعني به توپ بستن مجلس و تبعيد پايان مي پذيرد ، دورة دوم دورة اسـتبداد صـغير اسـت و در ايـن دوران علـي اکبـر دهخـدابا تنـي چنـد از روشـنفکران مشروط خواه در اروپا به سر مي برند اين دوران دوران تبعيد علي اکبر دهخدا اسـت .
ق مملکت خويش را مشروطه و داراي مجلس وراي ملي نموده » علي اکبر دهخدا که در مقالات چرند و پرنـد روزنامـه صـور اسـرافيل ديـده مـي شـد فردي است که به ظاهر از هيچ ارباب قدرت و صولت دورة خودش ترس ندارد و گـاه آن ها را يک به يک با اسم و رسم عنوان مي کند و حتي در معرفي آن ها هيچ پردة پوشـي بـه کار نمي برد .
بوده تـا اينکـه بـالاخره بـا بـه تـوب بسـتن مجلـس و اعدام و تبعيد ميرزا جهانگير خان شيرازي و علي اکبر دهخدا و به عمر خود در ايـران پايـان داد و پروندة اين روزنامه در ايران بسته شد.
٢. دهخدا و مقالات چرند و پرند گفته شد که روزنامه صور اسرافيل از جمله روزنامـه هـاي پـر طرفـدار دورة مشـروطه است و اينکه معروفيت را مـديون مقـالات چرنـد و پرنـد بـه قلـم علـي اکبـر دهخـدا اسـت مهمترين نام مستعار ميرزا علي اکبر خان قزوين در چرند و پرندش دخو بود که اين مخفـف کلمۀ دهخدا ست .
(
, 
, 
)
