چکیده:
هرچه شرکت توانسته باشد کالایی ارزانتر با کیفیتتر و با ویژگیهای خاص تولید کند و به شرایطی نزدیک به انحصار رسیده باشد، رفتار اجتناب از پرداخت مالیات بیشتری انجام خواهد داد. شرکتهای دارای چنین توانایی قادرند تا به میزان بالاتر و بادوامتر درآمدهای تعهدی خود به منظور حفظ موقعیت در بازار محصول برسند. هدف این پژوهش مطالعه تأثیر رقابت در بازار محصول بر رابطه بین احتمال ورشکستگی و اجتناب مالیاتی است. جامعه آماری پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه مورد مطالعه، شامل 143 شرکت پذیرفته شده طی سالهای 1394 تا 1398 است. روش پژوهش توصیفی-پیمایشی و از نظر ارتباط بین متغیرها ترکیبی از علی-همبستگی است و از نظر هدف کاربردی و از لحاظ رویداد، پسرویدادی است. برای پردازش و آزمون فرضیهها از روش رگرسیونی و دادههای تابلویی و همچنین مدل اثرات ثابت استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که احتمال ورشکستگی با اجتناب مالیاتی رابطه مثبت و معناداری دارد و رقابت در بازار محصول بر رابطه بین احتمال ورشکستگی و اجتناب مالیاتی تأثیر مثبت و معناداری دارد. واژگان کلیدی: رقابت در بازار محصول، اجتناب مالیاتی، احتمال ورشکستگی
The cheaper the company has been able to produce goods with better quality and specific characteristics, and the closer it gets to monopoly conditions, the more tax evasion behavior it will perform. Companies with such capabilities are able to achieve higher and more sustainable levels of their accrual income in order to maintain a position in the product market. The purpose of this study is to investigate the effect of competition in the product market on the relationship between the probability of bankruptcy and tax avoidance. The statistical population of the study of companies listed on the Tehran Stock Exchange and the study sample includes 143 companies listed during the years 1394 to 1398. The research method is descriptive-survey and in terms of the relationship between variables is a combination of causal-correlation and is applied in terms of purpose and post-event in terms of event. Regression method and panel data as well as fixed effects model have been used to process and test the hypotheses. The results show that the probability of bankruptcy has a positive and significant relationship with tax avoidance and competition in the product market has a positive and significant effect on the relationship between the probability of bankruptcy and tax avoidance. Keywords: Product Market Competition, Tax Avoidance, Bankruptcy Probability
خلاصه ماشینی:
سرداري و ابري (١٣٩٥)، در پژوهشي به بررسي عوامل تأثيرگذار بر ميزان ورشکستگي با تأکيد بر عدم تقارن اطلاعاتي در شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند و نتايج حاصل از اين تحقيق حاکي از آن است که ريسک ورشکستگي با اندازه شرکت ، نقدينگي ، بازده داراييها و بازده فروش رابطه منفي دارند.
ETRit = β0 ± β1HHIit ± β2 Bankruptcyit ± β3 HHIit* Bankruptcyit ± β4SIZEit ± β5 LEVit ± Eit که در معادله فوق : ETR شاخص اجتناب مالياتي شرکت i در سال t؛ Bankruptcy شاخص ورشکستگي شرکت i در سال t؛ HHI شاخص رقابت در بازار محصول شرکت i در سال t؛ SIZE اندازه شرکت i در سال t؛ LEV اهرم مالي شرکت i در سال t؛ تعريف متغيرها به صورت عملياتي به شرح جدول (١) زير است : جدول (١): نحوه اندازه گيري متغيرهاي پژوهش (به تصویر صفحه رجوع شود) روش شناسي پژوهش با توجه به اين که داده ها مربوط به اطلاعات شرکت هاي واقعي بوده و نتايج آن ميتواند راه گشاي تصميم هاي فعالان بازار سرمايه قرار گيرد از اين رو پژوهش کاربردي محسوب ميگردد.
هدف پژوهش حاضر مطالعه تأثير رقابت در بازار محصول بر رابطه بين احتمال ورشکستگي و اجتناب مالياتي شرکت هاي پذيرفته شده در بورس در بازه زماني ١٣٩٤ الي ١٣٩٨ انجام گرفته است .
نتايج به دست آمده نشان ميدهد که رقابت در بازار محصول بر رابطه بين احتمال ورشکستگي و اجتناب مالياتي تأثير مثبت و معناداري دارد در تبيين اين نتيجه ميتوان بيان نمود که اجتناب مالياتي فرايندي است که از طريق آن شرکت ها اقدام به کاهش پرداخت هاي ناشي از ماليات به درآمد سازمان هاي مالياتي ميکنند.