چکیده:
وحدت وجود یکی از مفاهیم بنیادین در عرفان نظری و عملی است و در سنت ما نمایندگان بزرگی چون ابن عربی و مولانا دارد. مولانا، عارف بزرگ قرن هفتم، در آثارش به گونه های مختلف و اغلب بهصورت تمثیلی به طرح و تبیین این مفهوم می پردازد. چنین تفکری محدود به سنت اسلامی و ایرانی نمیشود و در میان اقوال و آثار اندیشمندان و حکیمان و نویسندگان دیگر ملل هم میتوان رد پای این مفهوم را یافت که با توجه به سنت فکری- فرهنگی حاکم بر آنان از جلوه های متفاوتی برخوردار است. نویسنده و اندیشمند مشهور روسی، لِف تالستوی، در جستجوهای معنوی خود برای یافتن معنای زندگی، از حکمتها، آیین ها و ادیان مشرق زمین بهره ها گرفت. در این میان، یکی از موضوعاتی که همچون رشته نخی نامرئی در تمام آثار تالستوی امتداد پیدا می کند، مفهوم وحدت است. او در داستان «قزاق ها»، در رمان حماسی «جنگ و صلح»، در «مرگ ایوان ایلیچ»، در حکایت های تعلیمی، در مجموعۀ «راه زندگی» و ... به طرح ایدۀ وحدت وجود میپردازد. در این پژوهش بر آنیم به این پرسش بهطور عام پاسخ دهیم که دیدگاه وحدت وجودگرایانۀ مولانا و تالستوی چگونه در آثارشان بازتاب یافته است؟ با بررسی هایی که داشته ایم، اشارت های تالستوی دربارۀ مفهوم وحدت وجود این قابلیت و ظرفیت را دارند که در پرتو تلقی مولویانه از وحدت وجود با روشی توصیفی-تطبیقی مورد بازخوانی و بررسی قرار گیرند. از این رو، ما در این نوشتار با رویکرد ادبیات تطبیقی آمریکایی به طرح و شرح شباهت های موجود میان اندیشۀ مولانا و تالستوی دربارۀ مفهوم وحدت وجود می پردازیم.
The Unity of Existence is one of the fundamental concepts in theoretical and practical mysticism and in our Islamic-Iranian tradition prominent figures like Ibn Arabi and Rumi have worked on this concept. In his works, Rumi, the great mystic of the seventh century, presents and explicates this concept in different ways, often allegorically. Obviously, this idea is not limited to Islamic-Iranian tradition and traces of these insights could be found in the works of thinkers and writers of other nations. The famous Russian writer and thinker, Leo Tolstoy, has used Oriental wisdoms, rituals, and religions in his spiritual quests for meaning of life. In the meantime, one of the themes permeating all Tolstoy's works, like an invisible thread, is the concept of unity. He discusses unity in a good number of his works including the story of “The Cossacks", the epic novel "War and Peace", "The Death of Ivan Ilyich", his didactic anecdotes, and in the collection "The Way of Life", among others. In this study, we sought to explore the representation of the Unity of Existence in the works of Rumi and Tolstoy. The findings suggest that Tolstoy's allusions to the Unity of Existence could be re-read and examined in light of Rumi's view of the Unity of Existence through a descriptive-comparative approach. In this study, adopting American school in comparative literature approach, we aim to explicate the similarities of views held by Rumi and Tolstoy concerning the Unity of Existence.
خلاصه ماشینی:
ابراهيم تبار و رمضاني (١٣٨٨) در مقالة «بررسي تطبيقـي وحـدت وجـود در اوپانيـشاد و مثنوي » مفهوم عرفاني وحدت وجود در اوپانيشاد و مثنوي را بررسي تطبيقي کرده انـد و در صدد نماياندن تأثير انکارناشدني آيين هندي بر تصوف اسلامي برآمده اند؛ بدين ترتيب که در اوپانيشاد از ظهور خدا (برهمن ) در اشکال مختلف ياد شده و قابل تطبيـق اسـت بـا مقـام واحديت در عرفان اسلامي (و مثنوي ) که مقام ظهور اسماي تکثر صفات است .
امـا در ايـن فصلنامة علمي ادبيات عرفاني ، سال ١٣، شماره ٢٥، تابستان ١٤٠٠ / ١٢٥ پژوهش ، از ديدگاهي متفاوت به تأثيرپذيري تالستوي از عرفـان اسـلامي و بـه طـور خـاص ، مفهوم وحدت وجود مي پردازيم و نوآوري پژوهش حاضر در همين است .
ايـن عارف اندلسي ، مسئلة «وحدت وجود» را در جملة مختصر «فسبحان من أظهر الأشـياء و هـو عينها» (منزه است آن که اشيا را آشکار کرد و او خود عين اشيا بود) (ابن عربي ، بي تـا، ج٢: ١٢٦ / مفهوم وحدت وجود در مشرب فکري مولانا و لف تالستوي / سيد آقايي رضايي و ...
جهـان و جان جهان از يکديگر جدا نيستند، بلکه جان جهان در جهان سريان دارد؛ ايـن معنـا کـه بـه «وحدت وجود» تعبير مي شود، محور آثار صوفيان قرن هفتم به بعد بوده و عناصر ايـن نـوع ١٢٨ / مفهوم وحدت وجود در مشرب فکري مولانا و لف تالستوي / سيد آقايي رضايي و ...
تهران : شرکت انتشارات علمي و ١٤٢ / مفهوم وحدت وجود در مشرب فکري مولانا و لف تالستوي / سيد آقايي رضايي و ...