چکیده:
اخلاق یکی از شاخصههای مهمی است که در تمام علوم جایگاه خاص و اجتنابناپذیری دارا است؛که باعث ارزشگذاری و ارزیابی اخلاقی علوم کاربردی و در نتیجه باعث پذیرش خط مشیها و رفتارهای متناسب یا انکار تعارضات آن علوم میشود. اخلاق پزشکی اسلامی ریشه در آیات قرآن، روایات منتسب به پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار، منابع معتبر اصیل پزشکی و علوم انسانی باستان دارد. از طرفی اخلاق پزشکی غربی یا مدرن ریشه در سوگندنامهها از جمله سوگندنامه بقراط که بنیاد اصلی اخلاق پزشکی است؛ دارد. یکی از شاخههای اصلی رشته پزشکی، فیزیوتراپی است. این رشته با توجه به اینکه از شاخههای نوین علم پزشکی است؛ اما قدمتی به اندازه دانش پزشکی دارد، چراکه پزشکان از قدیمالایام از روش آبدرمانی و ماساژ و ... در درمان بیماریها استفاده میکردهاند.
زمینه و هدف: از اهداف اساسی این مقاله بررسی بنیادهای اخلاق پزشکی در" خلاصه الحکمه" و مقایسه آن با اصول اخلاق پزشکی انجمن آمریکایی فیزیوتراپی (APTA)که با توجه به کتاب ارزشمند «خلاصهالحکمه» نوشته حکیم سیدمحمدحسین عقیلی خراسانی شیرازی و بیان نکات اخلاق پزشکی در این کتاب و در ادامه مقایسه آن با کدهای اخلاق فیزیوتراپی در کشورهای پیشرفته و مدرن امروزی مانند آمریکا است.
روش: این نوشتار سعی بر استفاده از روش استنادی تحلیلی در راستای مطالعه مباحث عمده در اخلاق پزشکی اسلامی و اخلاق در فیزیوتراپی مدرن و نوین با مروری بر کتاب «خلاصهالحکمه» که توسط اندیشمند و پزشک مسلمان ایرانی حکیم عقیلی به رشته تحریر درآمده و همچنین مقالات، اساسنامهها و کتابهای متعددی که در سالهای اخیر مربوط به اخلاق فیزیوتراپی مدرن تنظیم شده، میپردازد.
یافتهها: نظام حاکم بر اخلاق پزشکی اسلامی با توجه به جایگاه و کرامت ذاتی انسان بوده و تفاوت اساسی و ماهوی میان ارزشهای جوامع اسلامی با جوامع مدرن غربی که تنها ملاک عمل سودمندی آن است، وجود دارد؛ بنابراین این مبانی متفاوت میتواند رویکردی متفاوت به مسائل اخلاقی ایجاد کرد.
نتیجهگیری: با توجه به اینکه در متون اسلامی و کتب اندیشمندان مسلمان توجه وثیقی به مسئله اخلاق شده؛ لذا میتوان متون اخلاق پزشکی معتبری کارآمد تر و پیشرفتهتر از متون کنونی که در جهان وجود دارد ارائه کرد و به شباهتهای این دو نگرش میتوان توجه داشت چون هر دو بیمار محور هستند و کدهای اخلاق مصوبه انجمن فیزیوتراپی آمریکا (APTA) ما را به این مسئله متوجه میسازند که تمامی موارد ذکر شده در این مصوبه در کتب و دیدگاههای اندیشمندان بزرگی از جمله حکیم سیدمحمدحسین عقیلی خراسانی شیراز وجود داشته است. اما از نکات افتراق این دو این است که غایت این وجوه در نگاه اسلامی و غربی متفاوت است که این افتراق از تفاوت در جهانبینی و مبانی دو نگرش نشأت میگیرد.
Background: Medical Ethics (ME) is an important issue in all clinical sciences, the policies of which must be adhered to in all studies. From the point of view of Islam, morality is pursued in ME. ME is intertwined with morality. The Islamic Medical Awakening, based on the Quranic verses, narrates the Prophet’s (pbuh) and the Imams, divine views of ME .On the other hand, Western or modern medical ethics are rooted in oaths like the Oath of Hippocrates which is the foundation of western medical ethics. The aim of this article was to review the foundations of medical ethics in the "Synopsis of Wisdom" and compare it with medical ethics of the American Physiotherapy Association (APTA).
Methods: In this article, the analytical citation method was used to study Islamic medical ethics from the "Synopsis of Wisdom" written by Iranian Muslim thinker and physician Hakim Aghili and compare it with APTA.
Results: The ruling system of Islamic medical ethics is based on the inherent status and dignity of human beings and there is a fundamental difference between the values of Islamic societies and modern Western societies where the only criterion for its usefulness. Therefore, different principles can be used for different ethical issues.
Conclusion: Islamic texts and books of Muslim thinkers, have paid close attention has been paid close attention to recent authoritative medical ethics texts. And the similarities of these two attitudes can be noted as both are patient-centered and the codes of ethics approved by the American Physiotherapy Association (APTA) make us realize that all the items mentioned comply to the resolution found in the books and based on the views of great thinkers.