آسیب‌شناسی انجمن‌های علمی دانشجویی از منظر رویکرد کارکردگرایانه (انجمن‌های علمی دانشگاه فردوسی مشهد) مقاله

نویسنده: اسلامی شعبجره، روح الله ؛ تابعی، ملیحه ؛

مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران زمستان 1400، دوره دهم - شماره 4 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎27 صفحه - از 1065 تا 1091 )

کلیدواژه ها: کژکارکرد فعالیت داوطلبانه انجمن‌های علمی دانشجویی کارکرد مثبت آسیب‌شناسی Pathology volunteering positive functioning malfunctions student scientific associations دانشجویان کارکردهای علمی انجمن علمی آسیب دانشگاه کنش مصاحبه تعامل

fa en

چکیده:

فعالیت‌های انجمن علمی در فضای دانشگاهی به‌عنوان پدیده‌ای چندسطحی در قالب کنش‌های فردی تا تعاملات در ساختارهای سازمانی و نیز ساختار سازمانی مستقل از افراد، از ادبیات نظری گسترده‌ای برخوردار است. آنچه حائز اهمیت است، بحث از عملکرد و نتایج آن است؛ عملکردهایی و خود ناشی از کنش‌ها و پیوندهای جمعی مشارکت محور افراد است که به کارکردهای مثبت و منفی متعددی منجر می‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارکردها و کژکارکردهای انجمن‌های علمی-دانشجویی، درصدد احصای مزایا و آسیب‌های حضور دانشجویان در انجمن‌های علمی دانشگاه فردوسی مشهد است. این پژوهش از جهت هدف، کاربردی و به لحاظ رویکرد، کیفی است. روش تحلیل و تفسیر یافته‌ها تحلیل مضمون و شیوۀ تحلیل، توصیفی-تبیینی است. به‌منظور واکاوی دقیق عملکرد و شرایط انجمن‌های علمی دانشگاه و استخراج قوت‌ها و ضعف‌های آن‌ها، مصاحبه‌هایی عمیق با مدیر فرهنگی، دانشجویان انجمن‌های علمی و کارشناس اداری انجمن علمی دانشگاه فردوسی مشهد (24 مصاحبه) صورت گرفت. در تفسیر مصاحبه با متخصصان، هدف عمدتاً تحلیل و مقایسۀ محتویات دانش متخصصان است. کدگذاری به روش دستی و با جدول‌سازی انجام شد. به‌طورکلی 290 کد از متون مصاحبه استخراج شدند که 129 کد مربوط به کارکردهای مثبت (مزایا و نقاط قوت) انجمن علمی و 161 کد به کژکارکردهای (مسائل و مشکلات) انجمن علمی اختصاص دارد. یافته‌های این تحقیق در سه بخش مزایا، مسائل و راهکارهای حل مسائل انجمن علمی، به‌تفکیک مورد بحث و بررسی واقع شده‌اند. این یافته‌ها نشان داد همواره کسب منزلت و شأن از جمله مهم‌ترین امتیازهای اجتماعی است که برانگیزانندۀ کنش فردی و جمعی است؛ به‌گونه‌ای که زمینۀ مشارکت و فعالیت داوطلبانۀ دانشجو را فراهم می‌کند. وجود مسائل زیاد انجمن علمی، نشئت‌گرفته از ارتباطات ضعیف، نظارت ساختاری پایین، مدیریت ضعیف مسئولان، ابهامات قانونی و منفعت‌طلبی شخصی اعضا است که به‌علت بی‌توجهی به پیدایش آسیب‌های جدی منجر شده‌اند. با بررسی تاریخچۀ فعالیت در انجمن‌ها، نوع فعالیت دانشجویان از دغدغه‌های اجتماعی ـ فرهنگی به دغدغه‌های فردی تغییر ماهیت داده است؛ به‌گونه‌ای که اولویت‌های اساسی دانشجویان بیشتر ارزیابی فایدۀ کار در یک تشکل دانشجویی، فارغ از اهداف و برنامه‌های کلی و ساختاری آن است. راه‌حل‌های ارائه‌شده، عموماً در جهت حل مسائل سازمان و آیین‌نامه بیان شده‌اند. با توجه به نوع و سطح تعامل و روابط درون و برون‌سازمانی، در پژوهش حاضر به مواردی از قبیل ایجاد تعامل بین مدیر فرهنگی، معاون آموزش دانشکده و دانشجویان، استفاده از فضای مجازی در تبلیغات و اطلاع‌رسانی‌ها، ایجاد کانال ارتباطی برای انتقال تجارب گروه‌های قبلی و... اشاره شده است. دغدغۀ اساسی بسیاری از مصاحبه‌شوندگان مسائل مالی است. راهکار حل این مسئله، گرایش به خودکفایی مالی از طریق تهیۀ اسپانسر مالی، برگزاری برنامه‌های درون و برون‌دانشگاهی، تهیۀ قرارداد مالی با دانشگاه و فروش دستاوردهای علمی ـ پژوهشی است.

Introduction: The activities of the scientific association in the academic space as a multi-level phenomenon has an extensive theoretical literature in the form of individual actions to interactions in organizational structures as well as organizational structure independent of individuals. The purpose of this study is to investigate the functions and dysfunctions of student scientific associations at Ferdowsi University of Mashhad.Method: The research is applied in terms of purpose and qualitative in terms of approach. The research method used to analyze and interpret the findings is thematic analysis and also descriptive-explanatory analysis. According to the careful analysis of the performance and conditions of the scientific associations of the university and to extract its strengths and weaknesses, in-depth interviews were designed with the cultural director, students of the scientific associations and the administrative expert of the scientific association of Ferdowsi University of Mashhad (24 interviews). In interpreting interviews with experts, the main purpose is to analyze and compare the content of experts' knowledge. Coding was done manually with tabulation. A total of 290 codes were extracted from the interview texts, of which 129 are related to the positive functions (advantages and strengths) and 161 are to the malfunctions (issues and problems (of the scientific associations.Finding: The findings of the present study are discussed separately in three sections: benefits, problems and solutions to the problems of the scientific community. These findings showed that gaining dignities are always among the most important social privileges that stimulate individual and collective action that provide a form of volunteer participation and activity. There are many issues regarding the student scientific associations stemming from poor communication, poor structural supervision, poor management of officials, legal ambiguities and the personal interest of the members that have resulted in serious disregard for them.Conclusion: By examining the history of scientific associations, the type of student activity has shifted from cultural and social concerns to individual concerns; So that Students' top priorities are to further evaluate the benefits of working according to self-interest, regardless of its overall goals and structural plans in scientific associations. The solutions offered are generally stated to solve the problems of the organization and the by-laws. Attention has been paid to the type and level of interaction and internal and external relations, such as creating interaction between the cultural director, the vice chancellor of the faculty and students, using cyberspace in advertisements and information, creating a communication channel to transfer experiences of previous groups, etc. The main concern of many interviewees is financial issues; the solution to this problem is the tendency to financial self-sufficiency through the provision of financial sponsors, holding internal and external university programs, preparing a financial contract with the university and selling scientific research achievements.

خلاصه ماشینی:

ضرورت آسيب شناسي انجمن هاي علمي دانشجويي از آنجا است که انجمن ها داراي کارکردها و وظايفي هستند که در راستاي توسعۀ علمي انجام مي گيرد، اما ممکن است در اين مسير با چالش ها و مشکلاتي روبه رو شوند که سبب شکل گيري مسائلي شود (همان : ٢٤٧). بنا بر اين رويکرد، انجمن هاي علمي دانشجويي داراي کارکردهاي متنوعي هستند که در جريان پيوندهاي دانشجويان و ساختارها شکل مي گيرند؛ به طوري که فعاليت دانشجويان در انجمن هاي علمي ممکن است براي آنان ، دانشگاه و حتي جامعه داراي کارکردهاي مثبت و سازنده باشد يا به کارکردهاي منفي و کژکارکرد منجر شود. کژکارکردهاي انجمن هاي علمي بني فاطمه و کوهي (١٣٨٥) در تحقيق خود با عنوان «بررسي موانع و مشکلات انجمن هاي علمي دانشجويي» که در بين دانشجويان فعال انجمن هاي علمي دانشگاه شهرکرد انجام گرفت ، به اين نتيجه رسيدند که انجمن هاي علمي دانشجويي با نبود استقبال مناسب دانشجويان به ويژه دانشجويان دختر از اين انجمن ها، نداشتن اتاق مخصوصي براي فعاليت ، روشن نبودن خط مشي انجمن ها، حمايت نکردن مسئولان ، نبود ارتباط مناسب ميان دانشجويان و استادان گروه ، نداشتن امکانات کافي ، عدم انسجام درون گروهي در ميان اعضاي انجمن ها و کمبود اعتبارات مالي روبه رو هستند. مضمون و زيرمضمون هاي مزايا و نقاط قوت انجمن علمي دانشجويي (رجوع شود به تصویر صفحه) مزيت انجمن علمي و ظرفيت هاي بالقوة آن براي اعضا در مفهوم فرديت خود، بيشتر از ساير جنبه ها مورد توجه است ؛ به گونه اي که در مصاحبه ها نيز ميزان فراواني تکرار مقوله هايي از اين دست ، بيشتر به چشم مي خورد.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود