زیبایی‌شناسی بیانی و نحوی واژۀ «ناصیة» در قرآن کریم مقاله

مطالعات سبک شناختی قرآن کریم پاییز و زمستان 1399 - شماره 7 (‎15 صفحه - از 121 تا 135 )

کلیدواژه ها: قرآن کریم بیان نحو زیبایی شناسی ناصیة Syntax Holy Quran Simile Aesthetics expression advice واژه مجاز صفت

چکیده:

از ویژگی های مهم بیانی قرآن کریم، گزینش مفردات پُر معنا و چینش عبارت های پُر محتوایی است که هرکدام در پیام رسانی مقاصد ومراد وحی نقش برجسته ای دارند. از میان این واژه گان، واژه «ناصیة» به معنای پیشانی، که در یک دایره معنایی حقیقی ونیز مجازی، به صورت مفرد وجمع مکسر در چهار آیه از قرآن کریم برای مقاصد متعدد، ذکر شده است، که جنبه زیبایی شناسی نحوی وبیانی دارد. این واژه برای بیان حالت ها و رفتارهای بدفرجام با قید صفت «کاذبة» یعنی «ناصیة کاذبة» همراه است. همچنین برای بیان عظمت رخداد رستاخیز ومجازات بدکاران عبارت «یُؤخَذ بالنواصِی والأقدامِ» آمده است. هر یک از عبارت های مذکور دارای مصادیق متعددی است که مفسران به تبیین وتفسیر آن پرداخته اند. این واژه ها، ضمن تبیین به ذلت کشاندن افراد متکبر در دنیا وسرای آخرت و یا کنترل مخلوقات از سوی خداوند از وجوه بیانی: مجاز، استعاره وکنایه ونیز جایگاه متعدد اعرابی با توجه به عبارت های پیشین و پسین، برخودار هستند که محور این جستار به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، قرار گرفته اند. اینگونه بنظر می آید که واژه «ناصیة» وجمع آن «نواصی» می تواند در معنای کنایه ای به ذلت کشاندن، مقهوریت، وحتی نشانه عزت باشد. نیز در سیاق مجاز مفرد و نیز مجاز عقلی می تواند ذکر جزء (ناصیة) واراده کل (انسان) باشد.

خلاصه ماشینی:

از ميان اين واژگان ، واژٔە «ناصية » به معناي پيشــاني ، کــه در يک دايره معنايي حقيقي و نيز مجازي ، به صورت مفرد و جمع مکســر در چهار آيه از قرآن کريم براي مقاصد متعدد، ذکر شــده است ، که جنبه زيبايي شناسي نحوي و بياني دارد. در جملــه «ناصيۀ کاذبه خاطئۀ» از نظر مبالغه کذب و افتراء و جنايت را به ناصيۀ و چهره او نسبت داده است از نظر اينکه عناد و جنايت از رخسار او آشکار است (حسيني همداني ، ١٤٠٤: ١٨، ٢١٧) ٢-٦- زيباشناسي اسناد مجازي در عبارت ﴿ناصيۀ کاذبۀ خاطئۀ﴾ در عبارت وصفي «ناصيۀ کاذبۀ» مجاز مفرد بکار رفته است ؛ زيرا خود ناصيه بازگو کننده و گويا نيست ، بلکه شخص داراي چنين پيشاني اين صفت را دارد. ٢-٧- زيبايي شناسي کنايي در واژه »نسفعا« در قرآن کريم در خصوص به ذلت کشــاندن فرد دروغ گو از واژه «لنســفعا» به معناي در چهره زدن استفاده شده است : ﴿کلا لئن لم ينته لنسفعا بالناصيۀ﴾ (العلق /١٥) آلوسي در تفسير خود در خصوص دلالت هاي معنايي واژة ســفع مي گويد: «أول : أن السفع بها غايۀ ال ذلال عند العرب إذ لا يکون إلا مع مزيد التمکن والاستيلاء ولأن عادتهم ذلک في البهائم (آلوسي ، ١٤١٥: ١٥، ٤٠٩) ترجمه : نخســت اين که در سفع (به چهره زدن ) در نزد قوم عرب نهايت به ذلت کشاندن وجــود دارد؛ زيرا آن کار هنگام برتري و توانايي صورت مي گيرد و آن کار را با چهارپايان انجام مي دادند.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود

عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

ورود / عضویت

ورود

عضویت