چکیده:
ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ي اﻗﺪاﻣﺎت ﯾﺎ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ دوﻟﺖ در ﻗﺒﺎل ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي ﻓﺮاﻣﺮزي ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﯽ اﺗﺨﺎذ ﻣﯿﮑﻨﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ي اﯾﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﻓﺮاﺗﺮ از رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﺑﻮده و ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎ و ﺟﻬﺘﮕﯿﺮي ﻫﺎي ﮐﻼن اﺳﺖ.در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ کنشگر دولت است و اقدامات دولتها به صورت مجزا بررسی میگردد بررسی و ارزیابی هر تصمیمی در سیاست خارجی بستگی به ﻣﻘﻄﻊ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي دارد و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ زﻣﺎﻧﯽ ﺳﻨﺠﯿﺪه ﺷﻮد، و ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎ را در ﻇﺮف زﻣﺎن ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺎ آﻏﺎز ﺑﺤﺮان ﻫﺴﺘﻪ اي در ﺳﺎل 1382 دوﻟﺖ ﻫﺸﺘﻢ در ﭼﺎرﭼﻮب ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺗﻨﺶ زداﯾﯽ ﺑﺎ اﺗﺨﺎذ روﯾﮑﺮد ﺗﻮازن ﺳﺎزي در ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺴﺘﻪ اي ﺳﻌﯽ ﮐﺮد ﺑﻪ ﺟﻠﺐ اﻋﺘﻤﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﭙﺮدازد. اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ زﯾﺎده ﺧﻮاﻫﯽ ﻫﺎي ﻏﺮب، دوﻟﺖ ﻧﻬﻢ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دﻫﻢ ﺑﺎ اﺗﺨﺎذ روﯾﮑﺮد ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎزدارﻧﺪه در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ زﯾﺎده ﺧﻮاﻫﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دﯾﭙﻠﻤﺎﺗﯿﮏ ﭘﺮداﺧﺖ. ﺳﺆاﻟﯽ ﮐﻪ در ذﻫﻦ ﺷﮑﻞ ﻣﯿﮕﯿﺮد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ از ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ي ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ دو دوﻟﺖ دﻫﻢ و ﯾﺎزدﻫﻢ در ﻗﺒﺎل ﻣﺬاﮐﺮات ﻫﺴﺘﻪ اي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان ﺑﺎ ﻏﺮب ﭼﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورﯾﻢ؟ ﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ در اﺑﺘﺪا ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ دوﻟﺖ دﻫﻢ و ﺳﭙﺲ دوﻟﺖ ﯾﺎزدﻫﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان در ﻗﺒﺎل ﻣﺬاﮐﺮات ﺴﺘﻪ اي و ﺳﭙﺲ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اي اﯾﻦ دو ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ.اﺑﺰار اﺻﻠﯽ ﻣﺎ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ اﺳﺖ، در واﻗﻊ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ رﻫﯿﺎﻓﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد. ﻣﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﯾﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي رﻓﺘﺎري اﯾﻦ دو دوﻟﺖ را ﺑﺎ ﯾﮏ دﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ي اﯾﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﻬﺘﺮ درك ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﺑﺎ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭼﺮا ﯾﮑﯽ ﺑه ﺑﻦ ﺑﺴﺖ رﺳﯿﺪه و دﯾﮕﺮي ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ )ﺑﺮﺟﺎم
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻼش ﺷﺪه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺎه و ﻧﮕﺮش ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ )ﻫﻮﯾﺖ ﻧﻘﺸﯽ ﻣﺘﻔﺎوت( ﮐﻪ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ و رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻞ داﺷﺘﻨﺪ، )اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﯽ و ﺣﻔﻆ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪ اي( ﺗﺎﮐﺘﯿﮏ ﻫﺎ و راﻫﺒﺮد ﻫﺎي ﻫﺮ دوﻟﺖ را در ﺧﺼﻮص ﻣﺬاﮐﺮات ﻫﺴﺘﻪ اي ﺑﺎ ﻏﺮب ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ. ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﺑﺎ روي ﮐﺎر آﻣﺪن دوﻟﺖ ﯾﺎزدﻫﻢ و اﺗﺨﺎذ روﯾﮑﺮد ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺳﺎزﻧﺪه و ﺗﻐﯿﯿﺮ روﯾﮑﺮد در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺗﯿﻢ ﻣﺬاﮐﺮه ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻌﺪ از ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪن ﻣﺬاﮐﺮات در ژﻧﻮ ﺑﻮدﯾم