چکیده:
مدلسازی الگوی مکانی– زمانی در تغییرات پوشش جنگل اطلاعات ارزشمندی را جهت درک بهتر فرآیند تغییر، تعیین عوامل موثر مناطق در معرض تغییر فراهم میآورد. در این پژوهش سعی و تلاش ما بر آن بوده تا با استفاده از قابلیتها و تواناییهای فناوریهای روز از جمله سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی عوامل موثر بر کاهش و تخریب جنگلهای غرب ایران را شناسایی کرده و سپس در قالب الگوی محاسباتی مناسب به صورت یک مدل ریاضی بر گرفته از رفتار طبیعت پیادهسازی کنیم. در این پژوهش به منظور بررسی کاهش پوشش جنگلی شهرستان سردشت در استان آذربایجان غربی، از طریق تصاویر سنجندهMSS، ETM+ و OLIمربوط به سالهای 1356، 1379 و 1397 استفاده گردید. تصاویر ذکر شده مورد پیشپردازش و پردازش قرار گرفتند و به دو طبقه جنگل و غیرجنگل طبقهبندی شدند. برای بررسی ارتباط مکانی کاهش پوشش جنگل با عوامل فیزیوگرافی و انسانی از روش آماری رگرسیون لجستیک استفاده شد. برای بدست آوردن نقشه شایستگی تبدیل اراضی، رابطه رگرسیون لجستیک بین نقشه کاهش پوشش جنگلی سالهای 1356 تا 1379 و 1379 تا 1397 و همچنین عوامل موثر بر آن، برقرار شد. در نهایت، یک مدل مکانی ساده که توانایی پیشبینی پراکنش مکانی تخریب جنگل را با استفاده از رگرسیون لجستیک دارد، ارائه شد. نتایج نشان داد که در طول 41 سال حدود 33721 هکتار از سطح جنگلهای شهرستان سردشت کاسته شده است. با توجه به نتایج مشخص شد که از متغییرهای توپوگرافی، پارامترهای فاصله از جاده و فاصله از روستا بر میزان تخریب جنگل بیشترین تاثیر را داشتهاند.
Spatial-temporal pattern modeling of forest cover changes provides valuable information for better understanding the change process, determining the effective factors of areas under change. In this study, we have tried to identify the factors affecting the reduction and destruction of forests in western Iran by using the capabilities and capabilities of modern technologies, including remote sensing, and then Implement in the form of a suitable computational model as a mathematical model based on the behavior of nature. In this study, in order to investigate the reduction of forest cover in Sardasht city of West Azarbaijan province, was used from satellite images of MSS, ETM+ and OLI for the years of 1977, 2000 and 2018. The above images were preprocessed and processed and then classified into two categories of forest and non-forest. The logistic regression method was used to study the relationship between forest cover reduction and physiographic and human factors. In order to obtain the lands suitability map, a logistic regression relationship was established between the forest cover reduction map from 1977 to 2000 and 2000 to 2018 and also factors affecting it. Finally, a simple spatial model was proposed that was able to predict the spatial distribution of forest degradation using logistic regression. The results showed that in the course of 41 years, about 33721 hectares had been reduced from the level of forests of Sardasht city. According to the results, it was determined that from topographic variables, parameters of distance from the road and distance from the village had the most impact on the forest degradation rate.
خلاصه ماشینی:
پيش بيني خطر تخريب جنگل با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي و مدل رگرسيون لجستيک (مطالعه موردي: شهرستان سردشت ) صالح آرخي ١- استاديار جغرافيا، گروه جغرافيا و سيستم اطلاعات جغرافيايي، دانشکده علوم انساني دانشگاه گلستان ، گرگان ، ايران .
1 Segan 2 Keenan 3 Walther 4 Koprowski براي کشـف و ارزيـابي ايـن تغييـرات ، اسـتفاده از فنـون و ابزارهـاي سـنجش ازدور (RS١) و سيسـتم اطلاعـات جغرافيايي (GIS٢) با برخورداري از امکانات تحليلي ميتوانند نقش بسزايي در توليـد اطلاعـات مکـاني داشـته باشـند (سومن ٣ و همکاران ، ٢٠١٢؛ فوم فيلا٤ و همکاران ، ٢٠١٧)؛ بنابراين ، در سال هاي اخير، به دليل دسترسي آسـان بـه تصـاوير ماهواره اي و قابليت هاي نرم افزار سيستم اطلاعات جغرافيايي، مدل سازي تغييرات پوشش گياهي و پيش بينـي تغييـرات آن در آينده رايج شده است و به اين منظور روش هاي متفاوتي چون تجزيه وتحليـل زنجيـره مـارکف ، شـبکه عصـبي مصنوعي و روش هاي آمـاري مثـل رگرسـيون لجسـتيک گسـترش يافتـه اسـت (اسـلام ٥ و همکـاران ، ٢٠١٨).
نتـايج نشـان داد مـدل 1 Remote Sensing 2 Geographic Information system 3 Sumon 4 Phompila 5 Islam 6 Schneider and Pontius 7 Cheng and Masser 8 Lin 9 Millington رگرسيون لجستيک به خوبي قادر به تعيين تغييرات ايجاد شده در کاربري زمين است .
نتايج پژوهش آن ها نشان داد کـه طـي ٢٧ سـال حـدود ١٠٣٣٢ هکتـار از جنگـل هـاي شهرستان چرداول تخريب شده است ؛ همچنين نتايج مدل سازي آن ها نشان داد کـه متغيـر جهـت دامنـه بـا دارا بـودن 1 Vu 2 Mahiny and Turner 3 Adhikari 4 Pir Bavaghar 5 Ghajar بيشترين ضريب تأثير (٠/٧٢٦٧) شايد مهم ترين عامل بيوفيزيکي تأثيرگذار بـر تخريـب جنگـل در منطقـه موردمطالعـه بوده است .