توزیع پی‌بست‌های ضمیری کردی موکری در گروه فعلی در چارچوب نظریۀ بهینگی مقاله

نویسنده: اله ویسی آذر، قادر ؛ محمدی بلبان آباد، صادق ؛ ورزنده، امید ؛

زبان پژوهی زمستان 1401 - شماره 45 ، الف (وزارت علوم/ISC (‎26 صفحه - از 177 تا 202 )

کلیدواژه ها: گروه فعلی نظریۀ بهینگی پی بست های ضمیری کردی موکری محدو دیت ها واژه فعل هـا میزبان زبان بـا بـه محدودیت

چکیده:

واژه‌بست‌ها به عنوان عناصری که پل ارتباطی میان حوزه‌های مختلف دستور زبان بوده و به شیوه‌های مختلف به میزبان خود پیوسته می‌شوند، مورد توجه زبان‌شناسان قرار گرفته‌اند. از این رو، تعامل آن‌ها با میزبان‌هایی از مقوله‌های گوناگون و قرارگیری در جایگاه دوم با توجه به نوع حوزۀ عملکردشان جالب توجه است. مانند دیگر زبان‌های ایرانی، کردی موکری نیز به نظام واژه‌بستی مجهز است و واژه‌بست‌ها در زبان مورد اشاره از قابلیت حرکت بالایی برخوردارند. مقالۀ پیش‌رو، در تلاش است تا پس از شناسایی پی‌بست‌های ضمیری در نظام واژه‌بستی کردی موکری، جایگاه آن‌ها را به کمک محدودیت‌های نظریۀ بهینگی در گروه فعلی تعیین نماید. در این مقاله، نخست، پی‌بست‌های ضمیری در نظام واژه‌بستی کردی موکری شناسایی می‌شوند. سپس، به بررسی توزیع و نقش‌های مختلف این واژه‌بست‌ها در زبان مورد اشاره پرداخته می‌شود. پس از آن، جایگاه پی‌بست‌های ضمیری در حوزه‌های فعلی -گروه فعلی دارای جزء پیش‌فعل یا پیش‌وندهای منفی‌ساز (næ-, na-) و پیش‌وندهای التزامی و امری (bi-) و گروه فعلی بدون جزء پیش‌فعل- به کمک محدودیت‌های نظریۀ بهینگی مورد بررسی قرار می‌گیرد. محدودیت‌های «عدم حضور واژه‌بست در ابتدای حوزه»، «حفظ یکپارچگی میزبان» و «حضور واژه‌بست چپ‌ترین لبۀ حوزه» در تعیین جایگاه واژه‌بست نقش دارند. این مقاله بر آن است تا به دو پرسش‌ اصلی پاسخ دهد: نخست اینکه، آیا محدودیت‌های نظریۀ بهینگی کفایت لازم در تعیین جایگاه واژه‌بست را دارند؟ دوم آنکه، آیا در نتیجۀ رقابت محدودیت‌های مذکور واژه‌بست در جایگاه دوم قرار می‌گیرد؟. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای انجام شده‌است. در گردآوری داده‌ها از شمّ زبانی نگارندۀ اصلی مقاله به عنوان گویشور کردی موکری و نیز گویشوران این زبان بهره گرفته شد. افزون بر این، از کتاب‌ها، مجله‌ها و نوشتارهای وب‌گاه‌ها یادداشت‌برداری شد و حدود 10 ساعت صدای گویش‌وران گویش مورد نظر ضبط گردید.

خلاصه ماشینی:

توزیع پی بست های ضمیری کردی موکری در گروه فعلی در 1 چارچوب نظریة بهینگی 3 قادر اله ویسی آذر٢، وحید غلامی 5 1 صادق محمدی بلبان آباد٤، امید ورزنده تاریخ دریافت : ١٤٠٠/٥/٢٢ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/١١/٢٩ چکیده واژه بست ها به عنوان عناصری که پل ارتباطی میان حوزه های مختلف دستور زبـان بـوده و به شیوه های مختلـف بـه میزبـان خـود پیوسـته مـی شـوند، مـورد توجـه زبـان شناسـان قـرار گرفته اند. از ایـن رو مقالـة پـیشِ رو در تلاش است افزون بر تشریح و شناسایی واژه بست های ضـمیری و چگـونگی توزیـع شـان (در گونة زبانی مورد بررسی )، آن ها را براساس محدودیت های جهانی نظریة بهینگـی در حـوزة گـروه فعلی تحلیل و بررسی کرده تا خلاء ناشی از نبود پژوهش های توصیفی و نظری زبان شناسان کـرد و غیر کرد را نسبت به این عناصر کلیدی تا اندازه ای پر کند. دبیرمقـدم (٢٠١٢ ,Dabir-Moghaddam) بـر غنـی بـودن نظـام مطابقـه بـه عنـوان یکـی از پارامترهای قوی رده شناختی در زبان های ایرانی تاکیـد مـی کنـد و پـارامتر مـوردِ اشـاره را در زبـان کردی مرکزی سلیمانیه مورد بررسی قرار می دهـد و آن در نتیجـة وجـود واژه بـست هـای ضـمیری 1 endoclitics 2 Paradigm Function Morphology 3 Stump می داند. Clitic group and phonological phrase in Persian and Kurdish: some aspects of Prosodic Phonology, PhD dissertation, University of Isfahan, Isfahan [In Persian]. Analysis of Ardalani Kurdish inflectional affixes and clitics: Distributive Morphology Approach, MA thesis, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran [In Persian].

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود