چکیده:
چکیده:هدف از پژوهش حاضر پاسخ به سوال اصلی پژوهش (تشکیلات اداری عصر پیامبر(ص) تا سال 40 هجری قمری چه تحولاتی در برداشته است؟) است. یافته های این پژوهش که به شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از چارچوب نظری (تلفیق دیوان سالاری و تشکیلات اداری اعراب با ایران، روم- یونان، و دولت های اسلامی ) انجام شده است، نشان می دهد ایجاد سازمانهای اداری در صدر اسلام از زمان تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر(ص) مخصوصا در مدینه شکل گرفت سپس در دوره خلفای راشدین توسعه بافت. نظام اداری پیامبر(ص) عبارت بود از : دبیران و کاتبان(دبیر رسائل، دبیر خراج(امور مالی)، دبیر سپاه، دبیر نگهبانی و دبیر قضا)، صاحب سِرّ:، والیان مناطق، حَشَم و اطرافیان خاص، تقیبان و مشاوران، سفیران و مناصب دینی . در دوره ابوبکر نهاد بیت المال تاسیس شد. عمر نخستین حاکم مسلمانی بود که دیوان را در اسلام تشکیل داد دیوان خراج یا استیفا و دیوان جیش در زمان وی تاسیس شدند. در دوره عثمان برای نخستین بار نظام گزینش کارگزاران ایجاد گردید در دوره امام علی(ع)، تشکیلات اداری بر پایه عدالت بنیان گرفت. در همین راستا بیت القصص.( دیوان مظالم) ، زندان و اداره بایگانی اسناد و مدارک و دیوان اشراف ایجاد گردید. واژگان کلیدی، تشکیلات اداری، صدر اسلام ،پیامبر(ص) خلفای راشدین، امویان.
Review:The purpose of this study is to answer the main question of the research (What changes have taken place in the administrative organization of the time of the Prophet (PBUH) up to the year 40 AH?). The findings of this study, which has been done in a descriptive-analytical manner and using a theoretical framework (integration of Arab bureaucracy and administrative organization with Iran, Rome-Greece, and Islamic governments), show the establishment of administrative organizations in early Islam since The formation of the Islamic government by the Prophet (PBUH) was formed especially in Medina, then during the period of the Rashidun caliphs, the development of the texture. The administrative system of the Prophet (PBUH) consisted of: secretaries and scribes (secretary of epistles, secretary of tribute (finance), secretary of the IRGC, secretary of the guard and secretary of the judiciary), secretaries, governors of regions, Hashem and special entourage, scouts and advisers, Ambassadors and religious positions. In the time of Abu Bakr, the treasury was established. Omar was the first Muslim ruler to establish a court in Islam. The court of tribute or resignation and the court of the army were established during his time. In the Ottoman period, for the first time, a system of selection of agents was established. In the period of Imam Ali (AS), the administrative organization was based on justice. In this regard, Beit al-Qasas (Court of Injustices), the prison and the Archives of Documents and the Court of Aristocracy were established.Keywords, Administrative Organization,
خلاصه ماشینی:
يافته هاي اين پژوهش که به شيوه توصيفي تحليلي و با استفاده از چارچوب نظري (تلفيق ديوان سالاري و تشکيلات اداري اعراب با ايران ، روم - يونان ، و دولت هاي اسلامي ) انجام شده است ، نشان مي دهد ايجاد سازمانهاي اداري در صدر اسلام از زمان تشکيل حکومت اسلامي توسط پيامبر(ص ) مخصوصا در مدينه شکل گرفت سپس در دوره خلفاي راشدين توسعه بافت .
بر همين اساس جزئيات مربوط به نظم اسلامي که رسول خدا(ص ) در ايام ده سال حکومتشان در مدينه تاسيس نمودند و در آنها در اداره امور استفاده کردند، قابل پيگيري است ( شهيدي پاک، ١٣٩٣: ٤٥) مشاوران : پيامبر اکرم (ص ) در مدينه از چهارده تن از بزرگان صحابه ي خود، اعم از مهاجرين و انصار، مجلسي تشکيل داده بود و از اعضاي اين مجلس جهت مشورت و مذاکره در امور حکومت و مسائل جاري مسلمانان بهره ميگرفت ..
(خنجي، ١٣٦٢: ٧٨) عصاي خلافت ، سومين علامت خليفه بود که در مراسم رسمي و عمومي به دست مي گرفت تحولات تشکيلات اداري دوره عمر بن خطاب تقسيم ولايت ها در زمان عمر وقتي فتح عربستان انجام گرفت پيامبر ولايتداران و اميراني براي نواحي و شهرهاي بزرگ معين کرد، عمر اين وضع را حفظ کرد و آن را توسعه داد و ولايتهاي مفتوح را به چند قسمت تقسيم نمود تا اداره آن آسان باشد و بتواند بر درآمد آن نظارت کامل داشته باشد .