چکیده:
نقشۀ فرهنگی یکی از ابزارهای مهم برنامهریزی و توسعۀ شهری با رویکرد فرهنگی و ناظر بر مهندسی داراییهای فرهنگی است. منظر فرهنگی که محصول مشترک مداخلۀ هدفمند بشر در طبیعت است، یکی از داراییهای چندوجهی در نقشۀ فرهنگی به شمار میرود. در مطالعات شهری، تدوین نقشۀ فرهنگی نیازمند بررسی پایداری مناظر فرهنگی است؛ ازاینرو مسئلۀ پژوهش حاضر واکاوی الزامات و چالشهای پایداری مناظر فرهنگی در تدوین نقشۀ فرهنگی شهر کاشان است. روش پژوهش ترکیبی و در دو فاز کیفی با رویکرد پدیدارشناسانه و کمی به روش پیمایشی انجام گرفت. نمونۀ پژوهش در فاز اول 15 نفر از متخصصان موضوعی است که به روش هدفمند وابسته به معیار برگزیده شدند؛ ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمهساختاریافته و عمیق بود. برای تجزیهوتحلیل دادهها از روش کولایزی و سنجش اعتبار دادههای پژوهش از طریق ضریب توافق و دو کدگذار استفاده شد. در فاز دوم نمونۀ آماری 150 نفر از کارشناسان بخش میراث فرهنگی و گردشگری، کارشناسان شهری، کارشناسان معماری و طراحی شهری در شهر کاشان بودند که بهشیوۀ غیرتصادفی و در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامۀ محققساخته برگرفته از فاز اول بود که روایی صوری و محتوایی آن تایید و پایایی آن با آلفای کرونباخ بالاتر از ۷/ ۰ برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد الزامات و چالشهای پایداری مناظر فرهنگی شامل 5 دستۀ فنی و زیرساختی، مراقبتی و ایمنی، مدیریتی، فرهنگی و اجتماعی و طبیعی با 43 مولفه بود. نتایج بخش کمی نشان داد بار عاملی عناصر طبیعی، زیرساختی و فرهنگی و اجتماعی بهترتیب بیشترین ضریب را دارند. از نظر میانگین نظرات متخصصان، بعد فرهنگی و اجتماعی و مراقبتی و ایمنی بهترتیب دارای اولویت بیشتری در پایداری مناظر فرهنگی در نقشۀ فرهنگی هستند.
A cultural landscape, as the common product of intentional interventions of man in nature, is considered one of the multifaceted assets in cultural maps. In urban studies, compiling a cultural map requires checking the sustainability of cultural landscapes; therefore, the problem of current research is to analyze the requirements and challenges of the sustainability of cultural landscapes in the compilation of the cultural map of city of Kashan. The research method was combined and conducted in two qualitative phases with a phenomenological and quantitative approach using a survey method. The sample research in the first phase included 15 experts selected in a purposeful way; the data collection tool included a semi-structured, in-depth interview; Colaizzi’s method was used to analyze the data and to measure the validity of the research data through the agreement coefficient and two coders. In the second phase, the statistical sample included 150 experts of tourism cultural heritage, urban section, and architecture and urban design section from Kashan who were selected through a Non-probability sampling. The tool of data collection was a researcher-made questionnaire taken from the first phase; face and content validity of which had been confirmed, and the reliability of which had been estimated at 0.7 with Cronbach alpha. Confirmatory factor analysis was used for the analysis of the data. The results showed that the requirements and challenges of sustainability of cultural landscapes included 5 categories: a technical and infrastructural one, the category of care and safety, management category, a socio-cultural one, and a natural one with 43 components. The results of the quantitative part showed that the factors of natural, infrastructural, cultural, and social elements have the highest coefficients respectively. According to experts’ average opinions, the cultural and social dimensions as well as the category of care and safety, respectively, have the higher priority in the sustainability of cultural landscapes in cultural maps.
خلاصه ماشینی:
دو فصلنامه علمی کاشانشناسی ، پاییز و زمستان ١٤٠١ دوره ١٥، شماره ٢ (پیاپی ٢٩)، صفحات: ٢٥ـ٤٦ مقاله علمیپژوهشی کالبد فرهنگی شهر: واکاوی الزامات و چالش های پایداری مناظر فرهنگی در تدوین نقشۀ فرهنگی * میثم نمکی ** سعید شریفی *** محمد لطیفی چکیده نقشۀ فرهنگی یکی از ابزارهای مهم برنامه ریزی و توسـعۀ شـهری بـا رویکـرد فرهنگـی و نـاظر بـر مهندسـی داراییهای فرهنگی است .
در واقع واکاوی الزامات و چالش های پایداری مناظر فرهنگـی در تدوین نقشۀ فرهنگی به دلیل مسئله مند شدن آن به ویژه برای جوامعی محلی مثل کاشان که بـوم تاریخی و طبیعی ارزشمندی دارند و مـداخت متعـدد طبیعـی و انسـانی در کـاهش پایـداری و آسیب به مناظر تأثیرگذار است ، از چند منظر قابل تأمل مینماید.
توجه به الزامات و چالش های پایداری مناظر فرهنگی به این دلیل که نقشۀ فرهنگی مسیر توسـعۀ فرهنگی شهر را نشان میدهد و به دلیل پیچیده شدن فرایند توسعۀ کالبدی و مواجهه با پدیدههـای تاریخی و نفوذ فناوری، باید با حساسیت بیشتری مورد توجه قـرار گیـرد؛ توجـه بـه موضـوعاتی کاشانشناسی چـون فضـاهای مقـدس، فنـاوری منـاظر فرهنگـی، اقـدامات حفـاظتی، چـالش هـای طبیعـی و شمارٔە ٢ (پیاپی ٢٩) پاییز و زمستان ١٤٠١ سیاست های توسعۀ شهری از الزامات آن است .
(2012), "Investigating the Main Challenges of Cultural کاشانشناسی Landscape Concept by Focusing on Analysis of Eighteen-Year Experience of this Concept in UNESCO World Heritage Center", Journal of Architecture and Urban Planning, 4 (7): 147- شمارٔە ٢ (پیاپی ٢٩) 163.