چکیده:
حریم، از اساسی‌ترین مفاهیم پرتکرار در پارادایم معماری است که تا به امروز تعریفی ریشه‌ای و فلسفی از آن ارائه‌نشده‌است. دشوارۀ تعریف حریم، از وابستگی آن به مفاهیم انتزاعی‌تری چون فرهنگ و جهان‌بینی نشأت‌می‌گیرد و فراوانی تعداد و تنوع المان‌های فرهنگی، تبیین آن را به‌مراتب دشوارتر خواهدکرد. پدیدارشناسی به‌عنوان یک شاخۀ فلسفی، ازآنجاکه سعی در حذف فاکتورهای وابسته و دسترسی به جوهرۀ مفاهیم دارد می‌تواند در این مورد کارآمدترین ابزار فلسفی باشد. با این‌همه، پرسش اساسی‌تری مطرح‌می‌شود: حال که پدیدارشناسی خود ماحصل فرهنگ و تفکر غربی است؛ آیا می‌توان آن را در تعریف مفهوم حریم در ایران به‌کاربست؟ یا به تعبیری آیا زبان هستی‌شناسانۀ ایرانیان متفاوت از زبان هستی‌شناسانۀ غرب است؟ هدف این پژوهش ضمن پاسخ به پرسش‌های بالا، یافتن تفاوت‌ها و نسبت‌های اندیشۀ هستی‌شناسانۀ غرب و ایران در پدیدارشناسی حریم است. این پژوهش تلاش دارد تا با رویکرد کیفی ابتدا، ادبیات موضوعی اندیشۀ هستی‌شناسانه غرب و پهنۀ فرهنگی ایران را مورد بررسی قراردهد و سپس به شیوۀ تحلیلی-تفسیری، به مقایسه پدیدارشناسی مفهوم حریم در این دو پارادایم بپردازد. در پدیدارشناسی هایدگری، دازاین به‌عنوان ابرانسان، فضا را با اگزیستانس خود مکان‌مند می‌کند. ابزار دازاین جهت مکان‌بخشی، جهت‌گیری او به جهان در دو عامل تقرّب و دوری‌‌کردن است. لذا برای دازاین، حریم نه متأثر از فاصله و اندازه؛ که از التفات و توجه او به فضا و چیزهاست. از آن سو، رند نظرباز در مقابل دازاین، به‌عنوان الگوی کامل انسانی در سنت تأویلی شاعرانه و اندیشۀ هستی‌شناسانۀ پهنۀ فرهنگی ایران حضور دارد. ماهیت مکان در نظر رندِ نظرباز، منبعث از اسطورۀ آفرینش و دوگانۀ درون و بیرون است. ماهیتی که بازتاباننده خاطرۀ ازلی باشد و از همین‌رو، ریشه‌ای‌ترین عنصر ادراک حریم، توجه به درونِ خویشتن خویش است.
Privacy is one of the most basic concepts in the architectural paradigm. The difficulty of defining privacy stems from its dependence on more abstract concepts such as culture and worldview. Phenomenology, as a philosophical branch, seeks to eliminate dependent factors and gain access to the essence of concepts. Phenomenology is the product of Western culture and thought. Can it be used to define the concept of privacy in Iran? Is the ontological language of Iranians different from the ontological language of the West? We want to find the differences and proportions of the ontological thought of the west and Iran in the phenomenology of privacy. Method of research: First, the thematic literature of the ontological thought of the West and the cultural space of Iran is examined, then, in an analytical-interpretive way, it deals with the phenomenological analogy of the concept of privacy in these two paradigms.Conclusion: Dasein's tool in phenomenological orientation is his orientation to the world through proximity and distance. Therefore, for Dasein, privacy is not affected by distance and size which is due to his attention to things. But Rend-e Nazarbaz vs Dasein is present as a complete human model in the Iranian poetic interpretation tradition and ontological thought. The nature of place, according to Rend-e Nazarbaz, stems from the myth of creation and the duality of inside and outside. An essence that reflects eternal memory and, therefore, the most fundamental element of the perception of privacy is attention to the inside of oneself.
(
, 
, 
)
