چکیده:
پیشگیری از نقض امنیت در جهان امروز در گروه شناخت مفاهیم و مصادیق نقض امنیت سایبری و تدابیر دولتها جهت اتخاذ سیاست جنایی پیشگیرانه مناسب است. این امر موضوعی نسبتاً نوین ولی حائز اهمیت است چراکه؛ مهمترین مؤلفه در بیان حاکمیت مطلوب کشورهاست و ازآنجاییکه حسب شواهد، فضای سایبری آماج اقدامات پیچیده ناقض امنیت است، دولتها را چه در عرصه داخلی و چه بینالمللی بر آن داشته تا با اتخاذ و تدوین سیاست جنایی پیشگیرانه فعال و همهجانبه برای یافتن راهکار مناسب در قبال نقض امنیت سایبری باشند. این مقاله روش توصیفی-تحلیلی در پی خوانش رهیافتهای پیشگیرانه وضعی در قبال نقض امنیت سایبری ایران در قوانین و اسناد بالادستی و بررسی آن در اسناد بینالمللی سایبری است. به نظر میرسد علیرغم اینکه نظام حقوقی رویکردهای سایبری امنیتی متعددی در قبال پیشگیری وضعی از نقض امنیت سایبری اتخاذ نموده است لکن سیاست جنایی ایران علیرغم تلاش در تقویت بنیانهای امنیتی مقابلات سایبری، فاقد مبانی افتراقی و کارسازی مناسب بوده و تابهحال موفق به اتخاذ سیاست جنایی متمرکز و کارآمدی در قبال پیشگیری از نقض امنیت سایبری نگردیده است.
Prevention of security breaches today depends on understanding the concepts and examples of cyber security breaches as well as appropriate examination of the measures applied by governments in adopting preventive criminal policies. This is a relatively new issue but important one in thatit constitutes the most important component in expressing the desired governance of countries. Furthermore, as the evidence show, the cyberspace is the target of complex security-violating actions it has induced the governments both in the domestic and international arenas to apply efficient and effective approaches and guidelines of active and comprehensive preventive criminal policies and to seek suitable solutions against the cyber security breaches. The present article follows descriptive-analytical methodology inanalysing the situational preventive approaches of Iran against cyber security violations as stipulated under laws and legal documents as well as the international instruemts. It seems that, despite the fact that the legal system has taken different cyber security approaches in situational prevention of the cyber breaches but, the criminal policies of Iran, in spite of the attempts at strengthening of the cyber security foundations, lacks the differentiation bases and have not been successful in adopting centralized and effiient policies in preventing the cyber space breaches
خلاصه ماشینی:
نقض امنیت سایبری شورای عالی فضای مجازی در مصوبه «توسعه فضای مجازی سالم، مفید و امن» این فضا را اینگونه تعریف میکند: «فضایی است متشکل از شبکههای ارتباطی که در آن محتوا و خدمات مفید در چارچوب مبانی و ارزشهای اسلامی و قوانین و مقررات کشور ارائه میشود و کاربران میتوانند بر اساس ویژگیهای جمعیتی از محتوا و خدمات مورد نیاز بهرهمند شوند و حتیالامکان در برابر محتوا و رفتارهای آسیبزا محفوظ بماند» و هدف از این امر را تولید و توزیع محتوا و خدمات سالم مفید و امن موردنیاز و ممانعت از نشر محتوا و خدمات مضر و ناسالم و ناایمن ذکر مینماید.
اسناد سایبری داخلی رهیافتهای نظام حکمرانی جمهوری اسلامی ایران در حیطه مقابله با نقض امنیت سایبری در سند چشمانداز ایران 1404 و سیاست کلی شبکه اطلاعرسانی و سیاست کلی نظام برای رشد و توسعه فناوری در کشور و نیز نظام جامع توسعه فناوری اطلاعات کشور و سند راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات کشور و قانون برنامه پنجم و ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران و همچنین شرح وظایف پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات و قانون جرائم رایانهای و نظام جامع توسعه فناوری اطلاعات کشور و سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات و مصوبات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و سند سیاستها و اقدامات ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی و سند راهبردی پدافند سایبری کشور و سند نظام هویت معتبر در فضای مجازی کشور مصوب شورای عالی فضای مجاز و طرح امنسازی زیرساختهای حیاتی در قبال حملات سایبری سال 1397 مرکز مدیریت راهبردی افتا نهاد ریاست جمهوری در این اسناد به چشم میخورند که هریک بهنوعی موضوعاتی را بیان اما تاکنون سیاست جنایی جامعی در قبال نقض امنیت سایبری تدویننشده است.