چکیده:
به باور امامیه، امام حجت، برگزیده و منصوب خدا برای هدایت بشر است. از این رو ضرورتا ویژگیهای دارد که درعین حال که او را از مرتبه بنده و مخلوق بودن خداوند خارج نمی سازد او را از افراد عادی بشر متفاوت میسازد. از مهم ترین این ویژگیها مصونیت از هرگونه گناه و خطا است که در اصطلاح علم کلام از آن به عصمت یاد می شود؛ زیرا خطای امام او را از حجیت میاندازد و با حکمت و عدالت خداوند منافات دارد. همچنین از دیگر لوازم شان امامت، علم کامل و گسترده او است. در این میان گاه خداوند در مواردی مصلحت میبیند که امام را از غیب و بواطن امور آگاه کند. این آموزهها همه برگرفته از آیات قرآن و مضامین معتبر روایی است که در متن مقاله به آن اشاره خواهد شد. روش این مقاله بصورت تحلیلی-توصیفی است وخواهیم گفت: غلو شمردن صفات و ویژگیهای فرابشری معصومین (ع)، ناشی از عدم توجه به دقائق و ظرایفی است که در این اتصاف و در معیارهای غلو وجود دارد. ونویسنده در این مقاله با معنای دقیقی که از مفهوم فوق بشری بودن صفات ارائه داده، خواهد گفت، که اگراسناد امور، بصورت ذاتی، نسبت به انسان غیرممکن باشد، مثل الوهیت، تجرد و استقلال تام، حلول خدا و اتحادش با انسان، غلو است؛ اما امور خارقالعادهای که ذاتا ممکن و طبق شواهد و مستندات - گرچه به ندرت - واقع شده است، غلو نیست، و میتوان آن را از صفات فوق بشری ائمه (ع) قلمداد کرد.
خلاصه ماشینی:
ونويسنده در اين مقاله با معناي دقيقي که از مفهوم فوق بشري بـودن صـفات ارائـه داده ،خواهـد گفت ،کـه اگراسناد امور،بصورت ذاتي،نسبت به انسان غيرممکن باشد، مثل الوهيت ، تجرد و اسـتقلال تـام ، حلول خدا و اتحادش با انسان ، غلو است ؛ اما امور خارق العاده اي که ذاتا ممکن و طبق شواهد و مستندات - گرچه به ندرت - واقع شده است ، غلو نيست ، و مي توان آن را از صفات فوق بشـري ائمه (ع )قلمداد کرد.
وحال آنکه دنويسنده در اين مقالـه بـه دنبـال تشـخيص منزلـت واقعي امامـان معصـوم (ع ) در مـورد چگـونگي ويژگـي هـا وصـفات فرابشـري بـودن آنهـا است ،که آيا اين صفات فرابشري بودن امامان معصوم (ع )فقط از لحاظ معنوي هسـت ؟ يـا از منظر جسمي نيز مي باشد؟ ١- مفهوم امام ابن منظور در کتابش مي گويد:(إمام کل شي ء: قيمه و المصـلح لـه ، و القـرآن إمـام المسلمين ، و سيدنا محمد رسول اٰلله ، صلي اٰلله عليه و سـلم ، إمـام الأئمـة ، و الخليفـة إمـام الرعية ، و إمام الجند قائدهم ...
اين اعتقاد ميان مسـلمين بـه غلـو شـناخته شـده وهـواداران آن غلات ناميده شدند و اين اولين کـاربرد کلمـۀ «غلو»در حـوزة اعتقاديـات بـود(مدرسي،١٣٨٩،صص ٥٨-٥٧) ٢-١-١- نقد و بررسي دليل اول در دليل اول ،اصطلاح «فوق بشري بودن » به گونه اي به کار گرفته شده ، کــه معنــايي مـذموم دارد و قائلان آن جزء غلات به شمار مي آيند؛ که در اينجا ايـن سـؤال مطـرح مـي شـود کـه دقيقا مراد ازاصطلاح «فوق بشري بودن » چيسـت کـه از نظر آنها «غلـو» بـه شـمار مـي آيـد؟ شايسته است دراين قسمت به مفهوم دقيق اصطلاح «فوق بشري بودن »بپردازيم ؛ الف - فوق بشري مي تواند به معناي عادتا خارج بودن از توان بشر باشد، حال آنکه ذاتا برايش ناممکن نيست ؛ قول به اين امکان نه تنها غلو نيست ، بلکه شواهد زيادي بر تحقـق ايـن معنـا وجـود دارد.