چکیده:
موضوع پژوهش حاضر تبارشناسی و بررسی سیر تحول معنایی «عفريت»از واژگان تککاربرد و معرّب قرآن کریم میباشد که در پژوهشهای پیشین مغفول یا ناتمام مانده است. فرضيه اساسی پژوهش اینکه نقش تبارشناسی تاریخی واژگان را در سیر دقیق تحول معنایی آن نمیتوان نادیده انگاشت. هدف پژوهش کشف و تحلیل خاستگاه تاریخی و تبار نخستین این واژه ، سیر تحول معنایی آن و کاربست تاریخیاش در بافت آیات قرآن کریم است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و تاریخی است. دستاورهای مهم آن عبارتند از: أ- تبار واژگانی عفریت، همان واژة فارسی «آفرید» است. این واژه خود از پیکرهی لغوی«دیوآفریده»گرفته شده و سرانجام همة ویژگیهای پیکرهی لغوی بر قامت "عفریت " نشسته است. ب-خاستگاه اندیشگانی این واژه تفکرات مذهبی و اساطیری ایرانیان باستان و در نتیجه دارای بار معنایی فکری – معرفتی است. ج- کاربست تاریخی واژه و گذار از زبان فارسی به عربی، آن را در پیوند با عقیده به موجودی همچون «جن» نزد عرب قرار داده تا چنین سیر تحول و تقارن معناییای را تجربه کند .