چکیده:
دستور زبانِ روایت یکی از مهم‌‌ترین پارادایم‌های فهم معنای متن شناخته می‌شود که به‌کمک آن می‌توان میزان درک از اثر هنری را افزایش داد. ارتباط میان نظریات مختلف نحوِ روایت باعث ارتقا دادن فهم، هم از آثار هنری و هم از شیوۀ نقد روایی آثار، و نیز گسترش علم نقد ادبی و هنری شود. ارتباط میان نشانه‌معناشناسی گِرِمس و ترامتنیت ژنت که هر دو نظریات مهمی در نحو روایت به‌شمار می‌آید، فهم جامعی را از این پدیده حاصل می‌کند که معنا می‌تواند در گذار از روابط ترامتنی در جهت تولید معنا استفاده شود. گِرِمس، نشانه‌معناشناس برجستۀ مکتب پاریس، در درک نحو روایی و تولید معنا کوشش‌های فراوانی کرده و درنهایت به الگو‌هایی برای تعریف داستان، روایت و معنا رسیده است. دو نمونه از این الگو‌ها الگوی نحو روایی و الگوی مربع معنایی گِرِمس است. در این پژوهش، فرایند تولید معنا منطبق با نحو روایی بوتیمار بی‌اشک، نوشتۀ مهدی خطیبی که داستانی در ادبیات کودک و نوجوان است، بررسی شده است. همچنین در واکاوی روابط بینامتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت، فزون‌متنیت و پیش‌متنیت داستان بوتیمار بی‌اشک از نظریات ترامتنیت و عناصر تعالی‌دهندۀ متن ژرار ژنت، نظریه‌پرداز شهیر فرانسوی، استفاده شده است تا در حوزۀ نقد تطبیقی، به ارتباط این داستان با آثار ادبیات عرفانی ایران، ازجمله منطق‌الطیر عطار نیشابوری، پی برده شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که داستان بوتیمار بی‌اشک که مطابق ساختار رواییِ پیشنهادی گِرِمس است، در تولید معنا منطبق بر چهارقطبی گِرِمس و مبتنی بر چهار قطب زندگی، نه ـ زندگی، فنا و نه ـ فنا عمل کرده است. داستان مهدی خطیبی تحت تأثیر ادبیات عرفانی ایران و با الهام از منطق‌الطیر عطار نوشته شده است و رگه‌هایی از ادبیات کهن و ژانر عرفانی در آن دیده می‌شود. این نوع روایت موجب ایجاد دوقطبی معنا شده است و می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که نگاه به عناصر تعالی‌دهندۀ متن، در جذب و تولید معنا نقش بسزایی دارد.
Greimas, a French theorist, has made great efforts to understand the grammar of narration and the production of meaning, and has finally come up with patterns for defining story, narrative, and meaning. Two examples of these patterns are the grammatical narrative pattern and the grammatical semantic model. In this study, the process of producing meaning in accordance with the narrative style of "Butimar Biashak" written by Mehdi Khatibi, which is a story in children's literature, has been studied.Also, The Theories of transtexual and the elements of text analytics by Gerard Genet , the theory of the famous French philosopher, have also been used in the study of intertextuality, paratextuality, metatextulaity, architextuality, hypertextuality of the story of Butimar Biashak. In the field of comparative criticism, the connection of this story with the works of Iranian mystical literature, including the logic of Attar Neyshabouri, should be understood.At the end of this study, this result was obtained: The story of "Butimar Biashak" written by Mehdi Khatibi, in accordance with the structure of the narrations suggested by Greimas. And it is also proved that the story of Mehdi Khatibi was written under the influence of Iranian mystical literature and inspired by Attar's logic. And traces of ancient literature and mystical genre can be seen in this work. Also, looking at the transcendental elements of the text has played an important role in absorbing and producing meaning.
(
, 
, 
)
