چکیده:
ازدواج در دو نظام حقوقی اسلام و فرانسه شکل اصلی و سنتی تشکیل خانواده است. در تحولات سالهای اخیر حقوق خانوادة فرانسه، مفهومی با عنوان قراردادیسازی، کانون توجه حقوقدانان قرار گرفته است. قراردادیسازی فرآیندی است که طی آن، عرصههایی از حقوق خانواده که قابل قرارداد نبودهاند، با تصویب قوانین جدید، قابل قرارداد میشوند. به نظر میرسد آزادی قراردادی در حقوق خانواده، دستکم با سه تفسیر مواجه است. مطالعة تطبیقی این تفاسیر در حقوق خانوادة فرانسه و فقه امامیه بهعنوان خاستگاه حقوق خانوادة ایران، نشان میدهد که در حقوق خانوادة فرانسه، جریان قراردادیسازی بازتابِ نبودِ آزادیِ قراردادی با تفاسیر سهگانة مزبور در حقوق خانواده است. این در حالی است که در حقوق خانوادة ایران و فقه امامیه، به نظر نگارندگان، آزادی قراردادی با تفاسیر سهگانة طرحشدة جاری است. تفسیر اول عبارت از اصل عدم مخالفتِ متعلقِ توافق با قواعد آمرة حقوق خانواده در موارد مشکوک به مخالفت است. در حقوق خانوادة فرانسه، این اصل جریان ندارد. تفسیر دوم، امکان تعیین شروط ضمن عقد است که بیانگر آزادی جدی در اعمال توافقات زوجین است. به نظر نگارندگان، این تفسیر نیز در حقوق خانوادة فرانسه جریان ندارد. تفسیر سوم عبارت از تفسیر معروف در حقوق تعهدات است که این تفسیر نیز در حقوق فرانسه در مورد ازدواج اصولاً وجود ندارد.
Marriage is the main and traditional form of family formation in the two legal systems of Islam and France. In the evolution of French family law in recent years, a concept called contractualization has been the focus of lawyers' attention. Contractualization is a process in which areas of family law that have not been contractable become contractable with the approval of new laws. It seems that contractual freedom in family law faces at least three interpretations. The comparative study of these interpretations in French family law and Imami jurisprudence as the origin of Iranian family law shows that in French family law, the process of contractualization reflects the lack of contractual freedom with the three interpretations in family law. While according to the author's view, the contractual freedom with the proposed three interpretations is current based on the Iranian family law and Imami jurisprudence. The first interpretation is the principle of non-opposition of the agreement, with the mandatory rules of family law in the cases of suspected opposition. The second interpretation is the possibility of determining the terms of the contract, which indicates serious freedom in applying the agreements of the spouses. According to the author's opinion, this principle also does not exist in French family law. The third interpretation is the well-known interpretation in the law of obligations, which does not exist in French law related to marriage.
خلاصه ماشینی:
com مقدمه اگرچه به صورت مستقل به آزادي قراردادي در فقه و حقوق خانوادة ايران توجه نشده است ، ماهيت قراردادي ازدواج (نعمان بن محمد مغربي، ١٣٨٥ق ، ص ٢١٩؛ طوسي، ١٤٠٧ق ، ج ٤، ص ٢٥٠) و موضوع شروط ضمن عقد ازدواج مورد گفتگو واقع شده است .
اين در علم اصول در تمسک به عام در شبهۀ مصداقيه مطرح شده است ؛ چرا که نظر مشهور اصوليون عدم جواز تمسک به عام در شبهۀ مصداقيۀ خاص است ؛ حال در بحث ما که شبهۀ مصداقيۀ شرط مخالف کتاب و سنت وجود دارد، تنها راه براي تمسک به عموم قاعدة شروط ، استصحاب عدم ازلي مورد استناد مرحوم شيخ انصاري است .
نهايتا در جمع بندي مطالب گذشته ، ميتوان گفت که اگر در مخالفت شرطي در ضمن عقد ازدواج با کتاب و سنت ترديد وجود داشته باشد و به بيان ديگر، قابل قرارداد بودن آن شرط مشکوک باشد، اجمالا اصل آزادي قراردادي به تقريري که گذشت ، جريان دارد.
٢. تفسير دوم : آزادي در تعيين شروط ضمن عقد نکاح يا بندهاي آن اگرچه ازدواج ١ در حقوق خانوادة فرانسه مانند ديگر قراردادها نياز به اراده و رضايت زوجين دارد، وجهۀ نهادي آن چشمگير است و اين صبغه تا کنون حفظ شده است .
• اصل آزادي قراردادي در تفسير اول که از اين منظر به آن توجه نشده است ، همان اصل عدم مخالفت متعلق توافق با قواعد آمرة حقوق خانواده در موارد مشکوک به مخالفت است .
• اصل آزادي قراردادي در تفسير اول که از اين منظر به آن توجه نشده است ، همان اصل عدم مخالفت متعلق توافق با قواعد آمرة حقوق خانواده در موارد مشکوک به مخالفت است .