چکیده:
قصیده مرآت الصفای خافقانی
سید رضا باقریان موحد
دبیر ادبیات فارسی» ملف و پژوهشگر
حکده
1
قصیده مراتالصّفا از مهمترین قصاید حکیم خاقانی شروانی (۵۹۵-۵۲۰ ق.) است که از
دیرباز تاکنون مورد توجه و استقبال شاعران بسیاری واقع شده است؛ این قصیده حاوی نکات
اخلاقی و عرفانی بسیاری است که جنبه تعلیمی و آموزشی به آن بخشیده است. در دوران
هزار ساله شعر فارسی» تقلید و اقتباس و نظیرهگویی بسیار استء اما خیلی به ندرت اتفاق
میافتد که یک غزل یا یک قصیده نظر بیشتر شاعران را در همه دورهها به خود جلب کند و
بیشتر شاعران را به اقتفا و استقبال وادار کرده باشد و یکی از این موارد بسیار نادر و قابل بحث,
قصیده مرآتالصفا است. در این مقاله ضمن آاشارهای کوتاه به اهمیت قصیده مرآتالصفاء
جدول نسبتا کاملی از شاعرانی که از این قصیده تقلید کردهاند و موضوعاتی که در این قصاید
مطرح شدهاند ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
در دوران هزار ساله شعر فارسی ، تقلید و اقتباس و نظیره گویی بسیار است ، اما خیلی به ندرت اتفاق می افتد که یک غزل یا یک قصیده نظر بیشتر شاعران را در همه دوره ها به خود جلب کند و بیشتر شاعران را به اقتفا و استقبال وادار کرده باشد و یکی از این موارد بسیار نادر و قابل بحث ، قصیده مرآت الصفا است .
قصیده شینیه در کلام خاقانی پژوهان دکتر سید ضیاءالدین سجادی : «در دوران هزار ساله شعر فارسی ، تقلید و اقتباس و نظیره گویی بسیار است ، اما کم و خیلی به ندرت اتفاق می افتد که یک غزل یا یک قصیده نظر بیشتر شاعران را در همه دوره ها به خود جلب نموده و همه شاعران را به اقتفا و استقبال وادار کرده باشد و یکی از این موارد بسیار نادر و قابل بحث همین قصیده ای است که درباره اش به گفتگو می پردازیم ...
١. سبک شناسی قصیده مرآت الصفا: این قصیده در عمر بیش از ٩٠٠ ساله خود، سبک های گوناگون ادبی را دیده و تجربه کرده است : آذربایجانی ، خراسانی ، عراقی ، هندی ، بازگشت .
٢. تحلیل محتوای قصیده مرآت الّصفا: محتوای این قصیده و تمامی استقبال های آن ، مواد مورد نیاز یک رساله دکتری زبان و ادبیات فارسی را فراهم می کند.
٤. شرح مفصل تمام ابیات قصیده مرآت الصفا و تصحیح شروحی که در طول تاریخ ادبیات بر این قصیده نوشته شده از دیگر بایسته های پژوهشی است که انجامش ضرورت دارد: شرح اصطلاحات ادبی ، عرفانی ، فلسفی ، فقهی ، نجومی ، قرآنی ، حدیثی و...