طراحی و تبیین الگوی راهبردی کاهش ضایعات در زنجیره تامین با رویکرد پویایی سیستم‌ها مقاله

در دنیای امروز پیشرفت اقتصادی و اجتماعی جوامع به دلیل کمیاب بودن منابع، وابستگی شدیدی به استفاده برنامه‌ریزی شده و بهینه از منابع و امکانات دارد. روند افزایشی ضایعات در زنجیره تأمین یکی از چالش‌های اساسی اکثر کشورها به‌ویژه کشورهای درحال‌توسعه است. ازاین‌رو استفاده مطلوب از منابع و کاستن مقدار ضایعات نقشی کلیدی در جهت ارتقای بازدهی سازمان‌ها ایفا می‌کند. به همین منظور، در این پژوهش به دنبال ارائه الگوی راهبردی پویا برای کاهش ضایعات در زنجیره تأمین فراورده‌های نفتی در چارچوب تفکر سیستمی هستیم. این پژوهش در یک شرکت تولید محصولات پتروشیمی در یک بازه زمانی 20 ساله مورد مطالعه قرار گرفته است. در مدل ارائه شده با بهره‌گیری از نظرات خبرگان سازمان ابتدا 26 متغیر مدیریت دانش با روش‌های نگاشت شناختی فازی پالایش‌شده و میزان اهمیت هریک از آن‌ها مشخص می‌شود سپس با استفاده از مفاهیم پویایی سیستم‌ها اثر آن‌ها بر متغیرهای زنجیره تأمین در قالب نمودار علت و معلول سنجیده می‌شود. در نهایت با توجه به دیاگرام جریان و ارائه سناریوهای پیشنهادی، در انتهای بازه زمانی مورد مطالعه میزان ضایعات به میزان 45 درصد کمتر می‌شود که منجر به کاهش هزینه سیستم می‌گردد.

در مدل ارائه شده با بهره گیری از نظـرات خبرگـان سـازمان ابتدا ٢٦ متغیر مدیریت دانش با روش های نگاشت شناختی فازی پالایش شده و میـزان اهمیـت هریـک از آن ها مشخص می شود سپس با استفاده از مفاهیم پویایی سیستم ها اثر آن ها بر متغیرهای زنجیره تأمین در قالب نمودار علت و معلول سنجیده می شود. به همین منظور در پژوهش صورت گرفته مدل ارائه شده بر اساس پیشینه و مرور ادبیات پژوهش با استفاده از نرم افزارهای کارآمد و بر اساس معیارها و متغیرهای مسئله اقدام به ارزیابی مؤلفه های مؤثر بر ایجاد ضایعات می نماید؛ بنابراین ، ارزیابی شاخص های مؤثر بر مواد و موجودی کالا و نحوه اثرگذاری این شاخص ها بر ایجاد ضایعات ، شبیه سازی و تجزیه و تحلیل آن در طول زمان با استفاده از رویکرد پویایی سیستم ، از جمله اهداف این تحقیق می باشد. ازاین رو به منظور از بین بردن خلأ مطالعاتی موجود در این زمینه ، در این پژوهش با استفاده از مفاهیم پویایی سیستم ها برای پیدا کردن میزان تأثیر متغیرها و ایجاد یک سیستم پویا برای ارزیابی عملکرد بهره گیری از دانش در سازمان که در نهایت منجر به اثرگذاری بر میزان ضایعات می شود، ارائه می گردد؛ بنابراین ، یکی از ویژگی های بارز این پژوهش ، ترکیب مفاهیم سیستم های پویا بر متغیرهای مدیریت دانش و مدیریت دانش است که موجب کاهش میزان ضایعات می گردد. Vos (2017), "Amplification in Service Supply Chains: An Exploratory Case Study from the Telecom Industry”, Production and Operations Management, 12(2): 204-223.