چکیده:
پپتیدهای زیست فعال به دلیل توانایی در هدف قرار دادن انتخابی مسیرهای مولکولی خاص بیماری، به عنوان عوامل درمانی موردتوجه قرار گرفتهاند. پپتیدهای ضد سرطان دستهای از پپتیدهای فعال زیستی هستند که با تنظیم مسیرهای سیگنالینگ سلولی و القای آپوپتوز در سلولهای سرطانی، نویدبخش درمان سرطانها هستند. یک استراتژی درمانی جدید علیه سلولهای سرطانی استفاده از پپتیدهای ضد سرطانی (ACPs) است. خواص فیزیکوشیمیایی، ترکیب اسیدآمینه و افزودن گروههای شیمیایی به توالی ACP، بر روی ساختار، بار و جهتگیری ساختار ثانویه اثر گذاشته و منجر به تغییر در ویژگی هدفگیری و تعامل ACP با سلول و همچنین قابلیت نفوذ پپتید میشود. ثبات و کارایی ACPها، هم از پپتیدهای طبیعی و هم از پپتیدهای اصلاح شده با جایگزینی باقیماندههای اسیدآمینه خنثی یا آنیونی با باقی ماندههای اسیدآمینه کاتیونی یا با افزودن یک گروه شیمیایی ایجاد شدهاند. پپتیدهای اصلاح شده منجر به افزایش اثربخشی درمان سرطان میشوند. با توجه به این اثربخشی، اخیرا ACPها برای تولید داروها و واکسنها موردتوجه قرار گرفته و در مراحل مختلف آزمایشهای بالینی مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. این پپتیدها مولکولهای کوچک و طبیعی هستند که میتوانند از منابع مختلفی مانند پروتئینها، گیاهان و محصولات حیوانی به دست آیند. تحقیقات بیشتری برای درک کامل مکانیسم اثر پپتیدهای فعال زیستی و پتانسیل آنها به عنوان درمانهای ضد سرطان مورد نیاز است، این مولکولهای کوچک نویدبخش توسعه درمانهای جدید و موثر سرطان هستند. در این بررسی، پپتیدهای فعال زیستی را به عنوان عوامل ضد سرطان با تمرکز بر مکانیسمهای زیربنایی فعالیت ضد سرطانی آنها مورد بحث قرار میدهیم و اهمیت ساختار و توالی پپتید را در تعیین فعالیت بیولوژیکی آنها و پیشرفت و چالشهای اخیر در توسعه پپتیدهای فعال زیستی را به عنوان درمانهای ضد سرطان بیان میکنیم.