چکیده:
گامی در مسیر شناخت آثار محسن تتوی
دکتر محمد نذیر*
چکیده
محمد محسن تتوی (متوفی: ۱۱۶۳ق) یکی از معروفترین شاعران فارسیگوی سند بود که
در تته به دنیا آمد و در همین سر زمین چشم از دنیا فروبست. دورهی ابتدایی زندگی وی با زمان
حکومت مغول در سند و دورهی پایانی وی با دورهی حکومت نور محمد کلهورا (۱۱۳۲ق-
۱16۷ اق) همزمان بوده است:
محسن تتوی چندین اثر ارزشمند از لحاظ آدبیء موضوعی, محتوایی و هنری در شعر فارسی
به یادگار گذاشته است ولی این شاعر کمتر شناخته شده و از آثارش فقط «دیوان اشعار» و
قسمتی از «طراز دانش» به چاپ رسیده است. در مورد آثار دیگر کمتر کسی آشنایی دارد و تا
کنون به طور شایسته شناسایی نشده لذا این مقاله را به معرفی آثار و نسخههای خطی و چاپی و
سال تالیف و سبب تالیف و بررسی موضوع و محتوا ی این آثار اختصاص دادهام. امیدوارم که این
مقاله در راستای شناخت آثار محسن تتوی و آشنایی با ارزش ادبی و موضوعی آنها برای محققین
ادبیات فارسی به ویژه در سند.ء راه گشا باشد.
خلاصه ماشینی:
چون مقاله مفصلي در مورد زندگينامه محسن از قلم اين جانب در دانش به چاپ رسيده و لازم بود که آثارش نيز در بين فرهيختگان زبان و ادبيات فارسي مورد شناسايي قرار بگيرد؛ چنانکه سعي کرده ام که در اين مقاله تمام آثار چاپي و غير چاپي محسن تتوي را از لحاظ نام اثر، سال و سبب تاليف ، موضوع و محتوا و تعداد اشعار کاملا مورد بررسي قرارد بدهيم و علاوه بر معرفي مفصل اين آثار به طور خلاصه تمام نسخه هاي خطي را نيز شناسايي کنيم .
پير حسام الدين راشدي در يک مقالۀ خود با اشاره به آخرين بيت نسخۀ «انجمن ادبي سندي» شماره ٣٧٠ که در آن به ادامه کتاب با بيان واقعۀ خروج مختار ثقفي اشاره شده است ، (رک: محسن ، حملۀ حسيني المسمي به اعلام ماتم (نسخۀ خطي)، شماره ٣٧٠ : برگ ١٨٧ ) سال تاليف اين کتاب را ١١٦٣ نوشته است که سال وفات محسن مي باشد و در اين مورد چنين نتيجه گيري کرده است : «اما هنوز داستان مختار نامه آغا نشده بود که شاعر از جهان در گذشت .