چکیده:
تحولات و بحران هایی مانند جنگ، شیوع ویروس یا بیماری خطرناک و تغییرات آب وهوایی آثار زیادی بر تغییر تجارت جهانی کالاهای اساسی و دیپلماسی غذا دارد. کشورهای کانادا، روسیه، آمریکا و بریتانیا در سال زراعی 2022-2021، به ترتیب 65/61، 09/17، 33/8 و 38/4 درصد تولید گندم خود را افزایش دادند. در این سال، نرخ رشد تولید گندم در اوکراین به دلیل وقوع جنگ 92/40 درصد کاهش یافت. صادرات گندم روسیه در سال 2022 ، حدود 10 برابر بیشتر از تولید آن یعنی 27/27 درصد رشد داشت. ایران با نرخ رشد 10درصدی گندم در سال زراعی 1401-1400، جزو 15 کشور نخست تولیدکننده گندم در دنیا شناخته شد. نرخ رشد واردات گندم در سال 2022، حدود 81/17 درصد کاهش یافت. همچنین، نرخ رشد صادرات گندم در سال جاری نسبت به سال پیش، 29/14 درصد افزایش یافت. در سال زراعی جاری حدود 3 میلیون تن جو در کشور تولید شده که با این میزان تولید، در رتبه 10 کشور بزرگ تولیدکننده جو قرار گرفته است. واردات 5/2 میلیون تن از این محصول در سال 2022 نیز سبب شد که کشور به سومین کشور واردکننده جو در دنیا تبدیل شود. در ادامه، با توجه به بررسی دیپلماسی غذا و کالاهای اساسی، راهکارهایی برای ارتباط قوی تر با دیگر کشورها به ویژه کشورهای همسایه و تامین امنیت غذایی در کشور ارایه می شود مانند آگاهی از قوانین تجاری و فرهنگ کشورهای مقصد صادراتی، افزایش سطح استاندارد تولید در کشور، برگزاری و شرکت در دوره و آموزش های بین المللی برای گروه مذاکرکننده، تقویت دیپلماسی غذایی و انتصاب رایزن و بازاریاب های اقتصاد کشاورزی در کشورهای مقصد و تهیه برنامه تولید در راستای صادرات پایدار محصولات کشاورزی
خلاصه ماشینی:
در ادامه، با توجه به بررسی دیپلماسی غذا و کالاهای اساسی، راهکارهایی برای ارتباط قویتر با دیگر کشورها بهویژه کشورهای همسایه و تأمین امنیت غذایی در کشور ارائه میشود مانند آگاهی از قوانین تجاری و فرهنگ کشورهای مقصد صادراتی، افزایش سطح استاندارد تولید در کشور، برگزاری و شرکت در دوره و آموزشهای بینالمللی برای گروه مذاکرکننده، تقویت دیپلماسی غذایی و انتصاب رایزن و بازاریابهای اقتصاد کشاورزی در کشورهای مقصد و تهیه برنامه تولید در راستای صادرات پایدار محصولات کشاورزی.
برای مثال، کشور روسیه پیش از جنگ با اوکراین جایگاه 2 و گاه 3 تولیدکننده را داشته و نخستین صادرکننده گندم (راهبردیترین کالا در تمام) در جهان بوده است که با شروع جنگ و کاهش صادرات آن، تمام کشورهای دنیا تحت تأثیر قرار گرفتند و دولتها درگیر نوسان قیمتی و مقداری کالاهای اساسی شدند.
در این راستا، به این پرسشها پاسخ داده میشود که آیا از بحرانهای مواد غذایی (گندم و جو) در جهان (مانند جنگ روسیه و اوکراین، شیوع ویروس کرونا و رکود اقتصادی جهانی) بهعنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف کشورها استفاده شده است؟ میزان کارکرد دیپلماسی غذا در دنیا چقدر است؟ در این راستا، ابتدا روند تجارت جهانی گندم و جو در سالهای 1399-1379 بررسی میشود.
نمودار 4- جایگاه نرخ رشد تولید، صادرات و واردات گندم در سال 2022 در دنیا به تفکیک کشورها(برحسب درصد) مأخذ: وزارت کشاورزی آمریکا، 2022.