چکیده:
یکی از الزامات اساسی رهبری و مدیریت در جامعه اسلامی، داشتن بصیرت است. بصیرت موجب آگاهی و جهتگیری درست و منطقی در امور کاری مدیران اسلامی میگردد. بنابراین، مدیر اسلامی در تمام امور، باید بصیرت کافی داشته باشد. تاثیری که مدیر بصیر از لحاظ روانی بر مجموعة خود دارد، نقش تربیتی وی را بیش از پیش نمایان میسازد. ازاینرو تربیت مدیران لایق و بصیر یکی از مهمترین مبانی فکری و دغدغههای جهان اسلام از ابتدای رسالت پیامبر اکرم بوده است و چنانچه مدیران اسلامی به درستی تربیت شوند و روش صحیح مدیریت را بیاموزند، بیتردید اهداف جامعه اسلامی در بسیاری از جهات محقق خواهد شد. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگویی تربیتی مبتنی بر بصیرت برای مدیران اسلامی، با بهرهگیری از آموزههای اسلامی و با استفاده از آیات و روایات قرآنی به شیوهای کیفی و روش تحلیل محتوای اسنادی با استفاده از نمونبرگ گردآوری دادهها بررسی شده است. انسان بصیر برای تبدیل شدن به مدیر بصیر و یا به تعبیری مدیر بصیرتمحور و اعمال مدیریتی اسلامی میتواند با بهرهگیری از ابزارها و وسایل مدیریت در اسلام (که عبارتند از: ویژگیها و ظرفیتهای درونی، قوانین و مقررات و نیروی انسانی) به مدیری لایق و بصیر، همراه با ویژگیهای اسلامی تبدیل شود که مصداق بارز مدیریت اسلامی مبتنی بر تربیت بصیرتمحور است.
One of the basic requirements of leadership and management in Islamic society is to have insight. Insight leads to awareness and correct and logical orientation in the affairs of Islamic managers. Therefore, the Islamic manager must have sufficient insight in all matters. The impact that the insightful manager has on his group psychologically makes his educational role more visible. Therefore, the training of worthy and insightful managers has been one of the most important intellectual foundations and concerns of the Islamic world since the beginning of the Prophet (PBUH & HH)'s mission, and if Islamic managers are properly trained and learn the correct method of management, the goals of the Islamic society will undoubtedly be realized in many ways. Using the qualitative and documentary content analysis method and focusing on Islamic teachings and Quranic verses and narrations, this study aims to provide a training model based on insight for Islamic managers. In order to become a visionary manager, or in other words, a visionary manager and Islamic management practices, can become a worthy manager by using the tools and means of management in Islam (which include internal characteristics and capacities, laws and regulations, and human power), along with Islamic features, which is a clear example of Islamic management based on insight-oriented education.
خلاصه ماشینی:
از سوی ديگر با تأمل در آموزههاي ديني و اسلامي، مشخص ميگردد که بصيرت راه نزديکي به خدا و سعادتمندي دنيوي و اخروي است و يکي از الزامات اساسي رهبري و مديريت در جامعه اسلامي، داشتن بصيرت است، تا جايي كه اميرمؤمنان( شرط اساسي مديريت و رهبري را بصيرت دانسته، ميفرمايند: «و اين پرچم [مديريت و رهبري] را كسي نميتواند بر دوش بگيرد، مگر آنکه صاحب بصيرت، استقامت و آگاه به موانع و مسائل حق باشد» (نهجالبلاغه، 1379، خطبه 173).
نقيپورفر و همکاران (1397) در تحقيقي به بررسي و تحليل نظرية تسليم مبتني بر بصيرت در قرآن کريم و جايگاه آن در الگوي مطلوب فرماندهي پرداخته و به اين نتيجه رسيدهاند که در نظام فرماندهي اسلامي، افزون بر اينکه خود فرمانده بايد بصير باشد، اِعمال فرماندهي بر فرمانبران نيز بايد مبتنی بر اصل «بصيرت» باشد؛ يعني فرمانده و فرمانبر آگاهانه و با بينش ديني صحيح در ساختار فرماندهي عمل نمايند.
حسينزاده و پوريوسف (1394) در پژوهشي با عنوان «بصيرت و کارکردهاي آن از منظر قرآن کريم»، به اين نتيجه دست يافتند که يکي از اهداف برجستۀ تربيتي اسلام ايجاد توانايي و آگاهي براي انسانها از مسير نيل به آفرينش با استفاده از آيات قرآن و احاديث است تا انسانها بتوانند جايگاه خود را دريابند و از نظام زيباي هستي در رسيدن به رشد و تعالي لذت ببرند و دريافت خود را با بصيرت و آگاهي به ديگران انتقال دهند.