بحثی درباره سرگذشت حاجی بابای اصفهانی و نویسنده آن جیمز موریه مقاله

"با آنکه کتاب سهراب تألیف موریه مؤلف کتاب حاج بابا ترجمه شادروان حسن‌ ناصر نخستین بار در تیرماه هزار و سیصد بیست و پنج خورشیدی از طرف کتابفروشی محمد علی‌ علمی در طهران چاپ و منتشر شده است نظریه عمومی استکمال شهرستانی که در شماره قبل از قلم افتاده بدو اکنون نقل میشود: 1-قانون پنجگانه در موجودات جهانی یک صفت خواسته ذاتی در ذات آن موجودات‌ است. 2-صفت جستجوی کمالی صفت یکی است و در تمام اجزاء عالم و در مجموعه عوالم‌ غیرمحدود است 3-آشکار شدن این صفت در تمام موجودات جهانی 4-طلب تکامل امری است ذاتی در هر موجودی و ذاتی هر موجودی تغییرناپذیر و مشرح‌ناپذیر است 5-جستجو از کمال«یعنی تکامل»امری است تهاتری ما بین موجوداتی که هنوز به تکامل نرسیده است چه بسا موجودی درخواست تکامل بکند از عالمی از عوامل و در این‌ هنگام هم از موجود اول شناخته میشود."