بررسی تاثیر شاخص‌های توسعه آینده پژوهی مدیریت دانش در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان تهران مقاله

هدف: مدیریت دانش نقش مهمی در رشد و توسعه سازمان‌های مختلف به‌ویژه سازمان‌های آموزشی دارد. بنابراین، هدف این مطالعه بررسی تاثیر شاخص‌های توسعه آینده پژوهی مدیریت دانش در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان تهران بود. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا مقطعی بود. جامعه پژوهش همه اعضای هیات‌علمی و حق‌التدریس دانشکده‌های علوم تربیتی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان تهران در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 210 نفر بودند. نمونه پژوهش بر اساس جدول کرجسی و مورگان 160 نفر برآورد که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق‌ساخته توسعه آینده پژوهی مدیریت دانش (67 گویه) بود که روایی صوری آن توسط خبرگان دانشگاهی تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 92/0 محاسبه شد. داده‌ها با روش‌های تحلیل عاملی اکتشافی و معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS نسخه 23 و LISREL نسخه 7/8 تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که توسعه آینده پژوهی مدیریت دانش دارای 67 گویه در 14 عامل و 6 بعد ساختار سازمانی و زیرساخت فناوری اطلاعات به‌عنوان عوامل علّی، بسترهای فرهنگی موثر بر توسعه آینده پژوهی و راهبردهای مدیریتی به‌عنوان عوامل زمینه‌ساز، همسویی دانشگاه با نیازهای تحولی جامعه و سیاست‌گذاری‌های آموزش عالی به‌عنوان عوامل مداخله‌گر، خلق دانش، تسهیم دانش، به‌کارگیری دانش و ذخیره‌سازی دانش به‌عنوان پدیده محوری، تحول در سیستم آموزشی و نهادینه‌شدن آینده‌نگاری و خط‌مشی‌گذاری به‌عنوان راهبردها و توسعه هوشیاری سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی به‌عنوان پیامدها بود؛ به‌طوری که همه عامل‌ها دارای نسبت روایی محتوایی بالاتر از 70/0، میانگین واریانس استخراج‌شده بالاتر از 5/0 و پایایی کرونباخ بالاتر از 80/0 بودند. مدل شاخص‌های توسعه آینده پژوهی مدیریت دانش در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان تهران برازش مناسبی داشت. در این مدل هر یک از عامل‌ها بر بعد مربوط به خود و عوامل علّی بر عوامل زمینه‌ساز، عوامل مداخله‌گر و پدیده محوری تاثیر مستقیم و معنادار، عوامل زمینه‌ساز، عوامل مداخله‌گر و پدیده محوری بر راهبردها و عوامل زمینه‌ساز، پدیده محوری و راهبردها بر پیامدها تاثیر مستقیم و معنادار داشتند (001/0P <). بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه می‌تواند توسط مدیران و مسئولان نظام‌های آموزشی به‌ویژه نظام آموزش عالی با هدف توسعه آینده پژوهی مدیریت دانش در راستای ایجاد مزیت رقابتی مورد استفاده قرار گیرد.

Purpose: Knowledge management plays an important role in the growth and development of various organizations, especially educational organizations. Therefore, the aim of this study was investigating the impact of future study development indicators of knowledge management in Islamic Azad Universities of Tehran province.Methodology: The current research in terms of purpose was applied and in terms of implementation method was cross-sectional. The research population was all the members of the faculty and teaching staff of the faculties of educational sciences of the Islamic Azad Universities of Tehran province in the 2022-2023 academic years with number of 210 people. The research sample based on the Krejcie and Morgan table was estimated to be 160 people, who were selected by stratified random sampling method. The research tool was a researcher-made questionnaire of future study development of knowledge management (67 items), whose face validity was confirmed by academic experts and its reliability was calculated using Cronbach's alpha method 0.92. Data were analyzed with exploratory factor analysis and structural equations in SPSS version 23 and LISREL version 8.7 software.Findings: The findings showed that the future study development of knowledge management has 67 items in 14 factors and 6 dimensions of organizational structure and information technology infrastructure as causal factors, effective cultural platforms on the development of future study and management strategies as underlying factors, alignment of the university with the changing needs of society and higher education as intervening factors, knowledge creation, knowledge sharing, knowledge application and knowledge policies storage as central phenomenon, transformation in the educational system and the institutionalization of foresight and policy making as strategies and the development of organizational awareness and human resource productivity as consequences; So that all factors had a content validity ratio was higher than 0.70, average variance extracted was higher than 0.5, and Cronbach's reliability was higher than 0.80. The model of future study development indicators of knowledge management in Islamic Azad Universities of Tehran province had a good fit. In this model, each of the factors has a direct and significant effect on the underlying factors, and causal factors had a direct and significant effect on the underlying factors, intervening factors and central phenomenon, underlying factors, intervening factors and central phenomenon had a direct and significant effect on the strategies and underlying factors, central phenomenon and strategies had a direct and significant effect on the consequences (PConclusion: The results of this study can be used by managers and officials of educational systems, especially in the higher education system with the aim of future study development of knowledge management in order to create a competitive advantage.