چکیده:
در مقاله ارائه شده، با استفاده از نظریههای سازمان، به مطالعه سازمان اجتماعی حوزه علمیه پرداخته شده است. در چارچوب نظری،
مهمترین عنصر مؤثر در وضعیت حوزه علمیه وضعیت مالی، فرهنگی و آموزشی است. در یک مطالعه میدانی، با استفاده از روش «کنش
عملی ـ مشارکتی» نظر روحانیان در این باب خواسته شده است. در پایان، با استفاده از نظرات مصلحان داخل حوزه و فضلای حوزوی،
راهکارهای اصلاحی در موارد مزبور ارائه گردیدهاند.
خلاصه ماشینی:
"حال این سؤال مطرح میشود که نگرش به سازمان روحانیت به عنوان یک سازمان طبیعی، چه مزیتی دارد؟ در پاسخ، به نظرات دو دانشمند برجسته علوم اجتماعی در این زمینه اشاره میکنیم: التون میو (Elton Mayo)، مؤسس جنبش روابط انسانی در مسائل سازمانی، پس از تحقیقات مفصل به این نتیجه رسید که همکاری افراد در یک سازمان بیشتر ناشی از مسائل احساسی آنان است تا مشکلات واقعی مربوط به شغل آنها.
از دیگر سو، وی کارکرد اجتماعی معینی مییابد و ملزم به انجام وظایف معینی میشود که از این طریق، نیازهای مورد نیاز حلقهاش برآورده میشوند و نیز وظیفه دارد با افراد حلقه چنان رفتار کند که موجب ارزیابی مثبت آنها نسبت به او شود.
به این اشکالات، که در سخنان روحانیان دلسوز نیز آمدهاند، بر اساس نوشتههای خود آنها اشاره میکنیم: مرحوم شهید صدر مینویسد: این درست است که در کتابهای درسی باید پله پله بودن و از سطح به عمق رفتن رعایت گردد، اما درست نیست که این تدریجی بودن را از تاریخ علم انتزاع کنیم، به طوری که بیانگر مراحلی باشد که علم در تکامل خود از آنها گذر کرده است؛ زیرا چنین چیزی دانشپژوه را وادار میکند وقت بسیاری برای درک مسائل و اندیشههایی بگذارد که در وضعیت کنونی این علم جایی ندارند.
دیگر اینکه ویژگی کتابهای درسی در این کتب مراعات نشده است؛ یعنی باید یک آشنایی و درک قبلی از مسائل و قواعدی که به کمک آنها مدعایی در مسئله دیگر اثبات و استدلال میشود یا برای نتیجهگیری اصولی مورد استفاده قرار میگیرد، به دانشپژوه داده شود."