چکیده:
در اواخر دهه 08«گلدرات»فیزیکدان یهودی،روشی برپایه اهداف و رویههای کار کارخانجات ارائه داد که فلسفه حاکم بر آن با نام تئوری محدودیتها (THEORY OF CONSTRAINTS TOC) و راهکارهای اجرایی آن به نام فناوری تولید بهینه،شهرت یافت. تئوری محدودیتها مبتنی بر بهبود مستمر بوده و تمرکز اصلی آن بر شناسایی محدودیتها و گلوگاههای تولیدی به منظور افزایش مستمر دستیافت کل کارخانجات است،اجرای موفق تئوری محدودیتها مستلزم اجرای الگوریتمی با 5 گام اساسی و توجه به قواعد خاصی است. تئوری محدودیتها را میتوان نگرش سیستماتیک نوین در فرایند تفکر نامید. فرایند تفکر تئوری محدودیتها به عنوان ابزاری برای حل مسئله،تشخیص و از بین بردن محدودیتها،ذهنیتها و راههای سنتی موجود مورد استفاده مدیران قرار میگیرد. ابزاری که«گلدرات»برای اجرای تئوری محدودیتها ایجاد کرد مشتمل بر 5 درخت منطقی و قوانین حاکم بر آن است.
خلاصه ماشینی:
«تئوری محدودیتها»مانند فلسفه مدیریت ژاپنی«تولید بهموقع»مبتنی بر بهبود مستمر است و از این نظر هردو در مقابل نگرش سنتی قرار میگیرند،اما تفاوت عمده آن با نظام بهموقع (JIT) در این است که فلسفه به موقع بر کاهش موجودیها و حذف اتلافها متمرکز میشود درحالیکه تئوری محدودیتها بر محدودیته و حذف آنها تاکید میکند.
برخلاف روشهای سنتی که بر شاخص هزینه عملیاتی تمرکز دارند و یا روش تولید بهموقع که توجه خاص بر کاهش موجودیها میکند تمرکز اصلی تئوری محدودیتها بر افزایش بهرهوری از طریق مدیریت محدودیتهاو افزایش خروجیهای تولیدی یا دستیافت سازمان است.
مثلا فروش توسط،حجم فروش،تولید براساس،تحویل بهموقع و کنترل کیفیت براساس،نرخ معیوبی،بازگشتیها و نرخ ضایعات ارزیابی میشود و به همین علت فعالیت هر گروه در سازمان متاثر از روشی است که توسط آن عملکردش مورد ارزیابی قرار میگیرد و افراد و بخشهای مختلف سازمان،خطمشیهاو اطلاعات را به نحوی تعبیر میکنند که بیشترین منافع را برای آنها جدول 1-اولویتهای مدیریت در سه نظام سنتی،تولید بهموقع و تئوری محدودیتها (به تصویر صفحه مراجعه شود) داشته باشد.
در این مرحله،میتوان از روشهایی چون،بیکار نگهداشتن کارکنان در یک ایستگاه غیرگلوگاهی و یا آموزش تعمیرات و نگهداری آنها به منظور انجام تعمیرات پیشگیرانه در موقع بیکاری استفاده کرد؛ 4-بالا بردن سطح محدودیت(سطح منابع و امکانات)؛ در این مرحله باید دقت کرد که با تغییر محدودیت،فعالیت کارگاه نیز تغییر میکند و همچنین باید میزان اثربخشی تغییرات را در نظر تئوری محدودیتها مبتنی بر بهبود مستمر است و عمدتا بر شناسایی گلوگاههای تولید در کارخانجات تمرکز دارد.