چکیده:
کنترل نظام بین المللی ساماندهی انرژی با بقا و جایگاه ابرقدرتی ایالات متحده به عنوان بزرگترین مصرفکنندهی انرژی جهان گره خورده است.بررسی پراکندگی جغرافیایی ذخایر نفت جهان به وضوح حاکی از تمرکز این منابع در منطقهی خاورمیانه و بهویژه خلیج فارس است و همین عامل،سرنوشت ایالات متحده را با این منطقه به عنوان غنیترین عرصهی جغرافیای جهان از حیث منابع نفتی پیوند میزند.مقالهی حاضر به بررسی جایگاه امنیت انرژی در شکلگیری و تدوین سیاست ملی انرژی (مصوب مه سال 2001)و استراتژی امنیت ملی(مصوب سپتامبر سال 2002)ایالات متحده میپردازد و از طریق تبیین نقش منافع نفتی خلیج فارس در طراحی سیاست ملی انرژی و استراتژی امنیت ملی آمریکا،میکوشد تا تصویر روشنتری از سیاست خارجی ایالات متحده در قبال خلیج فارس به ویژه در دوران ریاست جمهوری بوش،پس از 11 سپتامبر ارائه دهد.
خلاصه ماشینی:
"در دوره 5002-0002 جایگاه نفت خلیج فارس در سیاست انرژی و استراتژی امنیت ملی آمریکا سید مسعود موسویشفایی چکیده کنترل نظام بین المللی ساماندهی انرژی با بقا و جایگاه ابرقدرتی ایالات متحده به عنوان بزرگترین مصرفکنندهی انرژی جهان گره خورده است.
علاوه بر آنچه در سطور فوق در خصوص نقش و جایگاه خلیج فارس در استراتژی امنیت ملی آمریکا به آن اشاره شد، نومحافظهکاران آمریکایی معتقدند که کشورهای تولیدکنندهی نفت خلیج فارس نه تنها میتوانند بهطور مستقیم بر بازار جهانی نفت اثر گذاشته و از این طریق با ایجاد نوسان و بیثباتی در این بازار امنیت انرژی آمریکا را تهدید نمایند بلکه درآمدهای نفتی در دست برخی از کشورهای منطقه میتواند بر ضد منافع ایالات متحده به کار رود و از این طریق امنیت ملی این کشور را به خطر اندازند.
برای مدتها سیاست نفتی ایالات متحده براساس حفظ دسترسی آزاد به نفت خاورمیانه/ خلیج فارس و نیز صادرات آزاد نفت خلیج فارس به بازارهای جهانی برپایهی تأمین امنیت نظامی این منطقهی حیاتی طراحی شده بود.
با شناسایی چالشهای انرژی آمریکا در قرن بیست و یکم(بعد انرژی)از یکسو و حملات تروریستی 11 سپتامبر سال 1002(بعد امنیتی)از دیگر سو،در آغاز دوران ریاست جمهوری بوش،این دو محور استراتژی امنیت ملی آمریکا،در منطقهی خلیج فارس با یکدیگر تلاقی کردند و به این ترتیب خلیج فارس بیش از گذشته به کانون توجه سیاست خارجی ایالات متحده تبدیل شد.
به این ترتیب ضمن تأمین امنیت انرژی آمریکا، دغدغهی امنیتی ایالات متحده مبنی بر احتمال به کارگیری درآمدهای نفتی منطقهی خلیج فارس برای مقاصد ضد آمریکایی نیز برطرف شده و از این طریق(در صورت توفیق استراتژی امنیت ملی)هر دو هدف امنیتی/ انرژی این کشور تحقق مییابد."