همزیستی یا تضاد؟ گفتگو و مصاحبه

"*مسعود لواسانی خردنامه چالش سنت و مدرنیسم یکی‌ از بحث برانگیزترین موضوعات مطرح در حوزه‌ اندیشه این سال‌هاست؛عنوان کتاب شما هم‌ در وهله نخست این موضوع را تداعی می‌کند اما چرا شما به جای«سنت»،واژه«مذهب»را به کار برده‌اید؟ چون در واقع سنت مفهومی فراگیرتر از مذهب‌ دارد و دایره شمول و فراگیری سنت،حلقه بزرگ‌تری‌ از مذهب است؛پس در اینجا مفهوم سنت به آن‌ شکل عام و فراگیر آن مدنظر نیست و تنها جریانات‌ مذهبی و گروه‌ها و کسانی که دغدغه مذهب دارند را مد نظر دارم. اما آنچه باعث شکست این اندیشه و فروپاشی آن‌ شد،این بود که برخلاف صدر اسلام که مسلمین در جهانی دست به تشکیل خلافت اسلامی زدند که‌ بزرگ‌ترین قدرت فکری و نظامی آن بودند،اندیشه اتحاد اسلام و پان اسلامیسم در زمانه‌ای مطرح شد که ممالک مسلمان برای دفاع از خود در برابر جهان‌ دیگر،این اندیشه را مطرح کردند؛یعنی برخلاف‌ صدر اسلام در موضعی تدافعی-اقدام به طرح این‌ نظریه کردند. خردنامه آیا در این کتاب به دنبال‌ یافتن رابطه‌ای میان شکل‌گیری اندیشه‌ حکومت اسلامی در ایران و وقوع انقلاب‌ مشروطه هستید؟ اول باید یادآوری کنم که قبل از انقلاب مشروطه‌ هم حرکت‌هایی در کشور مصر رخ داده و در دیگر نقاط جهان اسلام این اندیشه شکل گرفته بود. خردنامه اما چه شد که مسائل بعدی‌ به وجود آمد؟ پس از حرکت‌های نخست و اعتراضات ابتدایی، نیروهای مذهبی که با مشکلات داخلی مانند فقدان‌ نظامات مناسب قانونی در حکومت اعتراض داشتند، به سرعت تحت فشار مروجان اندیشه‌های غرب قرار گرفتند و این جنبش(عدالت‌خواهی)تبدیل به‌ آوردگاه و محلی برای نزاع میان اندیشمندان مذهبی‌ و روشنفکران مروج اندیشه غرب شد."