چکیده:
رشته آینده نگری به لحاظ ایده ها، ادبیات و روش شناسی های متنوع خود، در خور توجه است اما به زبان و مفاهیم آن، توجه چندانی نشده است. هر چه بیشتر در این زمینه مطالعه می کنم، بیشتر درمی یابم که زبان و مفاهیم آینده نگری، نقاط قوت آن به شمار می روند. آموزش آیندهنگری در سطح کارشناسی ارشد روشن می سازد که یکی از اولین مشکلاتی که دانشجویان با آن مواجه میشوند، نبود مفاهیمی با جهت گیری خاص آینده نگری است. این مقاله نشان می دهد که این مفاهیم بسیار مهمند. بخش اول مقاله، به نقش مفاهیم آینده نگری به عنوان مبنای پیش نگری اجتماعی توجه دارد و بخش دوم، گزیدهای از مفاهیم مفید آینده نگری را مورد بررسی قرار میدهد. مفاهیم آینده-نگری و گفتمانی که مورد پشتیبانی قرار می دهند، زمینه ای مطالعاتی و منابعی را برای برنامه ریزی، نوآوری اجتماعی و ایجاد طرح های جدید فراهم می آورند. این پشتیبانی به مردم کمک میکند تا بر تعین بخشیدن به آیندههای خویش توانا گردند. اما بدون دانش در مورد این عناصر نمادین (دانشی که طی کار به دست میآید) رشته آینده نگری قابل درک نیست. در حقیقت، این مساله آغازین، یکی از موانع مهم برای شناخت وسیع تر آن است. به رغم این، یکی از فواید عظیم مفاهیم آینده نگری آن است که این امکان را فراهم میآورند که ساختارها و انتخابهای مبهم، ناشناخته و نادیده، به روشنی در کانون توجه قرار گیرند.
خلاصه ماشینی:
"اول، این سیستم انسان را قادر میسازد که مرتبا به محیطهای گذشته توجه کند، محیطهایی که نمیتوان مستقیما تجربهشان کرد؛ دوم، شناخت و فهم رخدادهایی که در زمان حال اتفاق میافتند اما در فضا جا به جا میشوند (نظیر آگاهی کسب شده از تماشای یک برنامه خبری) را ممکن میسازد؛ سوم اینکه نوعی نگاه به پیشرو را میسر می کند - یعنی نگرش نسبتا وسیعی در مورد نوعی فاصله از آیندههای دیگر.
سوالات اصلی مورد نیاز برای کار آیندهنگری عبارتند از: 1- توالیهای اصلی کدامند؟ 2- روندهای اصلی چیستند؟ 3- مهمترین فرایندهای تغییر کدامند؟ 4- جدیترین مسائل کدامند؟ 5- عاملهای جدید در شرف تکوین کدامند؟ 6- منابع اصلی الهام و امیدواری کدامند؟ به اعتقاد من، رخدادهای آینده، قابل پیشبینی نیستند زیرا پیشبینی در رابطه با نظامهای اجتماعی غیر ممکن است، اما شیوههایی برای خوانش افقهای آینده وجود دارد که ما را قادر میسازند یک دیدگاه منسجم درباره چشمانداز پیشرو خلق کنیم.
از اینرو، به پرسش چه کاری میتوانم انجام دهم؟ میتوان چنین پاسخ داد: با نشان دادن ترسها و جستجوی تصوراتی که با کیفیتی بالا در مورد آینده ارائه میشوند؛ کسب دانش و درک نگرش جهانی؛ ایجاد اطمینان شخصی نسبت به جستجوی موضوعات و زمینههایی که ابزارهای آیندهنگری را به کار میگیرند؛ پرداختن خلاقانه به مسائل و موضوعات؛ و مشخص ساختن پروژهها و طرحهایی برای تغییر سازنده.
نکتة متمایز در خصوص کار آیندهنگری این است که آیندهنگری در پس یک دیدگاه وسیعتر در مورد مسائل انسانی است که معمولا به واسطة رشتهها و زمینههای دقیقتر به دست میآید، یعنی آیندهنگری طیفی از روشها را برای بررسی ظرفیتهای آینده در اختیار دارد و توان ما برای انجام قضاوتهای دقیق و بلندمدت را افزایش میدهد."