تاریخ علت شناسی انحطاط و عقب ماندگی ایرانیان و مسلمین (داریوش رحمانیان) معرفی و نقد

"هرچند بیشتر متفکرانی که در این‌ تحقیق مورد بررسی و گزارش قرار گرفتند، هریگ به نوعی و به درجاتی«تک عامل‌ بین»بوده و از تعامل عوامل مادی و معنوی‌ غافل بودند،اما به نظر می‌رسد که امروزه‌ می‌توان از مجموع و ترکیب افکار و نظریه‌های همهء آنها برای پیمودن راه تأسیس‌ یک نظریهء علمی و فلسفهء تاریخی جامع‌تر و علمی‌تر برای پرسش از علل و عوامل‌ انحطاط و عقب‌ماندگی تا حدی استفاده‌ کرد. به نظر می‌رسد ضعف شدید و آشکاری‌ که ما در علوم انسانی و اجتماعی داشته و داریم،بیش از هرجای دیگر در کارنامهء ضعیف جریان علت‌شناسی انحطاط و عقب‌ماندگی مانمود یافته است و پر واضح‌ است که معدل سطح پایین کارنامهء فکری ما در عین آن‌که بزرگ‌ترین و آشکارترین نمود و نشانهء انحطاط و عقب‌ماندگی ماست،در همان حال یکی از اصلی‌ترین و بنیادی‌ترین‌ علل آن نیز هست."