چکیده:
نقش اینترنت و ماهواره در تغییرات فرهنگی و سیاسی کشورهای در حال توسعه: مروری بر یافته های پژوهش
عیوضی محمدرحیم*
* دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
رسانه هایی چون اینترنت و ماهواره، مراودات و تعاملات فرهنگی و سیاسی واحدهای سیاسی را دستخوش دگرگونی های اساسی کرده اند به نحوی که مفهوم مرز را به مثابهی یکی از عناصر تشکیل دهنده دولت - ملت تحت الشعاع قرار داده اند. بنابر یافته های این پژوهش در میان عوامل مختلف موثر در فرآیندهای مذکور، میزان آگاهی بر اساس شاخص هایی چون تحصیلات، درآمد، اشتغال و... در گزینش، ارزیابی و اثرپذیری از برنامه ها و محتویات رسانه های یادشده، محدوده اثرگذاری و قدرت نفوذ آنها را روشن می سازد، که این موضوع می تواند راهگشای برخورد واقع بینانه با پیامدهای گسترش این رسانه ها در کشور و برنامه ریزی جهت مقابله با چالشهایی چون تهاجم فرهنگی گردد. نتیجه آنکه تغییرات سیاسی - فرهنگی در کشورهای در حال توسعه نمی توانند بصورت تک عاملی تبیین شوند، زیرا میان آنها با رسانه هایی چون اینترنت و ماهواره رابطه ای علی برقرار نیست و اینگونه عوامل می بایستی در کنار سایر عوامل بصورت یک مجموعه اثرگذار مورد توجه قرار گیرند. بنابراین عاملیت این رسانه ها با توجه به شرایط محیطی و به عنوان متغیرهایی واسطه ای قابل ملاحظه می باشند.
خلاصه ماشینی:
در پژوهشی که در سال 4731 از سوی معاونت پژوهشی و آموزشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این پژوهش بر روی یک نمونه 0453 نفری در 51 شهر ایران که با استفاده از روش تصادفی5نمونهگیری و انتخاب شدهاند،انجام گرفته است،از سؤال«معمولا بیشتر از چه طریقی از حوادث و اخبار مملکتی مطلع میشوید؟»با توجه به«جنس»،«گروه سنی»، «وضع سواد»،«وضع تأهل»و«درآمد»پاسخگویان نتایج ذیل به دست آمده است: معمولا بیشتر از چه طریقی از حوادث و اخبار مملکتی مطلع میشوید؟ هرچند که در این پژوهش مستقیما به اینترنت و ماهواره به عنوان رسانههایی برای برای کسب آگاهی از حوادث و اخبار مملکتی اشاره نشده اما با در نظر گرفتن ملاحظات و تفاوتها و تشابهاتی که میان اینترنت و ماهواره با رادیو و تلویزیون که در واقع در گروه رسانههای دیداری و شنیداری،جای میگیرند میتوان به (1) Attitude measurment (2) Cross-Section (3) Longitudinal (4) Panel (5) Random-Sample جدول شماره 1:نحوه مطلع شدن افراد از حوادث و اخبار (به تصویر صفحه مراجعه شود) (همان،ص 241) نتایج این تحقیق استناد نمود و چنین استدلال کرد که: اولا رابطه آماری میان متغیر جنسیت و رسانههای خبری معنیدار است (X2-47/6ṣp-0/000) اما تلویزیون در خبررسانی برای زنان موفقتر است(47/2%نزد زنان و 76/2%نزد مردان)و در مقابل، در میان مردان روزنامه پرطرفدارتر میباشد(51/5%در مقابل 9/2%).