چکیده:
پیرامون مجموعه روایانی که به اخادیث تفسیری موسوماند. مباحث گوناگونی مطرح است.
با قطع نظراز مباحثی که در جای خویس نسیت به ارزش و اعتبار و یا عدم اعتبار این گونه روایاتن
مطرح است, یکی از سوالات میقم پیرامون اینگونه احادیث این است که این احادیث در چه مواردی
کارساز بوده و میتوانند نقش آفرینی کنند.
در این مقاله کاربرد این گونه احادیث در یک موضوع معین از مباحث تاریخ قرآن یعنی کیفیت
چینش آیات و ارتباط آن با بحث عدم تحریف و نیز تناسب آیات و سور مورد گفنگو قرار گرفته و با
دستهبندی روایات مربوطه و استفاده از آنبها این مطلب به اثبات رسیده که چینش آیات وحیانی بوده و
جز توقیف راهی نییموده است. در تتیجه نشان داده شده است. که برخلاف تصور کسانی که با دیده
بیاعتنایی به این گونه احادیث مینگرند. این روایت میتوانند در عرصههای مختلف قرآنی کارساز و
نقشآفرین باشند.
خلاصه ماشینی:
سورههای قرآنی در زمان حضور پیامبر(ص)تشخّص داشته و کاملا حدّومرز و محدوده آنها مشخص و شناختهشده بوده است،بهعنوان شاهد از آن سری روایاتی میتوان نام برد که پیامبر(ص)برای سورههای ویژهای عنوان خاصی را ذکر کردهاند و این نشانه این مطلب است که در زمان حیات پیامبر(ص)این عناوین خاص شناختهشده بوده و خود گویای تعیّن و شکلگیری سورهها در آن دوران است،بهعنوان نمونه احادیث ذیل را که در منابع فریقین آمده است بنگرید: 1-عن النبی(ص)انه قال:اعطیت مکان التوراة السبع الطوال و مکان الانجیل المثانی و مکان الزبور المئین و فضلّت بالمفصّل(سیوطی،1407:161-162؛طبرسی،1408:14) رسول خدا(ص)فرمود:خداوند به جای تورات سبع طوال(هفت سوره طولانی بقره، آلعمران،نساء،اعراف،انعام،مائده و یونس)و به جای انجیل المثانی(سورههای که عدد آیات آنها زیر صد آیه است و نزدیک بیست سورهاند که قابل تکرارند و به جهت کوتاه بودن بیش از یک مرتبه تلاوت میشوند)و به جای زبور مئین(سورههایی که عدد آیات آنها متجاوز از صد آیه است و حدود دوازده سوره میباشند)را به من مرحمت فرمود و من با سورههای مفصل(سورههایی که چون فواصل آیههای این سورهها کوتاه است بدیننام نامیده شدهاند و از سوره الرحمن تا آخر قرآن را شامل میشوند)برتری یافتم.
دسته اول احادیثی هستند که طبق آنها پیامبر(ص)سورههای خاصی را در نماز و یا حالت دیگر قرائت کرده و یا احیانا در آنها به آغاز و پایان سورهها تصریح فرموده است،از این دسته روایات نیز به خوبی استفاده میشود که محدوده و نیز آغاز و انجام و تعداد آیات و نام هر سوره در زمان حیات آن حضرت کاملا مشخص و معین و معروف بوده است،بهعنوان نمونه احادیث ذیل را بنگرید: 1-و فی البخاری:انه(ص)-کان اذا آوی ای فراشه کل لیلة جمع کفیه ثم نفث فیهما فقرأ قل هو اللّه احد و المعوذتین(سیوطی،1407:177).