چکیده:
این پژوهش در موضوع نگرشی تطبیقی به تقریب مذاهب و ناسیونالیسم پس از طرح مسئله در پنجبخش تنظیم شده است. «بخش اول، به کلیات پرداخته شده و در آن ضمن تعریف تقریب، وحدت وناسیونالیسم، پیشینه تقریب و ناسیونالیسم بیان شده است. بخش دوم، به تبیین ناسیونالیسم پرداخته و با بیاندورههای رشد ملیگرایی در جهان، ناسیونالیسم را یک باور سیاسی دانسته و تاثیر انقلاب کبیر1789فرانسه را با مایههای ناسیونالیستی، بر این رویکرد برجسته میداند.بخش سوم به تبیین ارتباط تقریب مذاهب و ناسیونالیسم اختصاص یافته است و به طرح تقریب ومبانی آن از دیدگاه قرآن و سنت پرداخته است. قرآن کریم، مبنای خلقت واحد و حبل الهی را از عوامل ایجادوحدت بیان فرموده است. پیامبر صلیاللهعلیهوآله مصلحتبینی و پیروی از اهلبیت علیهمالسلام را مایه تحقق وحدت اسلامیمیداند. امام علی علیهالسلام نیز سیره پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله را در ایجاد وحدت مهم دانسته، و به وحدت و همگراییدستور میدهد و از اختلاف نهی میکند، که با تحلیل این مفاهیم، تقریب مذاهب با دیدگاه سعادتمحور، بااتحاد همه پیروان مذاهب، در صدد تامین امنیت و سعادت دنیوی و اخروی انسانها است. اما ناسیونالیسم باتکیه بر اصالت نژاد، به دنبال حرمت شکنی، اعمال زور و عصبیتهای کور به دور از منطق و بار عقلانیاست.بخش چهارم، به تبیین آسیبها و راهکارهای تحقق تقریب و وحدت اسلامی میپردازد. آسیبهایتقریب به عوامل بیرونی، همچون استعمارگران، هجوم فرهنگی، و نیز عوامل درونی، همچون اختلافمسلمانان، ناسیونالیسم و تعصبات مذهبی تقسیم شده است. از راهکارهای ایجاد تقریب، احترام به همدیگر،تکیه بر اشتراکات دینی، توجه دادن به قرآن، نبوت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهو سیره امام علی علیهالسلام میباشد.
خلاصه ماشینی:
باتوجه به اینکه آمریکا و اسرائیل به سبب در اختیار داشتن سلاحهای اتمی و غیراتمی قدرتپاسخگویی به هر نوع حمله اتمی را دارند، کدام کشور اسلامی قادر است حتی با کمترین شانسموفقیت حمله اول را آغاز کند؟ حتی ایران نیز میداند که درصورت مجهز شدن به سلاح اتمی (کهالبته از نظر ما غیر قابل قبول است) باید به این قاعده ساده استراتژی اتمی توجه داشته باشد: کسیکه حمله اتمی را شروع میکند، بعد از ضربه به دشمن خود بکلی میمیرد.
امام علی علیهالسلام نیز سیره پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله را در ایجاد وحدت مهم دانسته، و به وحدت و همگراییدستور میدهد و از اختلاف نهی میکند، که با تحلیل این مفاهیم، تقریب مذاهب با دیدگاه سعادتمحور، بااتحاد همه پیروان مذاهب، در صدد تأمین امنیت و سعادت دنیوی و اخروی انسانها است.
اما وحدت اسلامی به این معنا است که همه نیروهای امت، در مقام عمل موضعگیری واحدی درقضایا و مسایل مشترک اسلامی، مانند اجرای شریعت اسلام، یا تحقق ملاکهای حقوقی، اجتماعی،سیاسی، اقتصادی، یا موضعگیری واحدی نسبت به تهاجم دشمن به امت اسلام داشته باشند، هرچند در مقام فکر، و در فقه و اجتهاد آزاد هستند.
سابقه وحدت اسلامی به آغاز دین اسلام برمیگردد که میان صحابه رسول خدا اختلاف و منازعهپیدا میشد و قرآن، مسلمانان را از آن منع میکرد، از جمله آنها، نزاع مربوط به جنگ احد میباشد، کهخداوند در این باره در سوره آلعمران میفرماید: «و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا».