چکیده:
بررسی شاخصهای علمی ایران و مقایسهء آن با کشورهای پیشرفته حاکی از آناست که تحقیقات و فناوری ما به لحاظ کمی 5 الی 10 درصد کشورهای پیشرفته است.انجام این تحقیقات در جهت نیل به توسعه یافتگی مستلزم تعیین و انتخاب اولویتهای خاصی است که عوامل اجتماعی،فرهنگی،سیاسی، اقتصادی،علمی و فناوری فراهم میکند.عدم توجه کافی و عمیق به این اولویتها پیمودن راه توسعهء صنعتی را دشوار میکند. توجه به امر تحقیقات و لزوم انجام پژوهشهای بنیادی،کاربردی و توسعهای به تبع از اولویتبندی آموزشی سبب شده که نتایج چنین توجهی بهطور واقعی در روند توسعهء کشور تبلور نیابد و عملا هنوز هم عدم برنامهریزی جامعی برای اولویتبندی فعالیتهای تحقیقاتی در بخشهای تولیدی،آموزشی و خدماتی کشور احساس میشود. این مقاله ضمن مروری بر شاخصها و ویژگیهای بخش صنعت بهشرح طبقهبندیهای یونسکو و برخی مراکز داخلی در زمینهء تحقیقات میپردازد.سپس شاخصهای تعیین اولویت محورهای تحقیقاتی در کمیسیون صنعت شورای پژوهشهای علمی کشور معرفی و سرانجام با ارزیابی طرحهای ملی مصوب کمیسیون صنعت در طی سال 76 به بررسی و تحلیل این شاخصها میپردازد.این بررسی بیانگر آناست که با تمام کوششهای بهعمل آمده بهطور قاطع نمیتوان نتایج اجرایی طرحها را با اولویتهای تعیینشده منطبق نمود.ازاینرو بازنگری در طبقهبندی کمیتهها و محورهای تحقیقاتی توصیه میشود.
خلاصه ماشینی:
"درنتیجه شاخصهای زیر برای تعیین اولویتها انتخاب شدند: 1-نتیجهء پیشبرد یک محور از نظر کاربردی دارای جنبهء راهبردی است(راهبردی)، 2-توجه بهیک محور و استفاده از نتایج آن باعث افزایش توان اقتصادی کشور است(افزایش توان اقتصادی)، 3-توجه بهیک محور و نتایج آن باعث حفظ و بهبود سلامت و فرهنگ و رفاه جامعه است(حفظ و بهبود سلامت و فرهنگ)، 4-توجه بهیک محور باعث برطرف کردن یکی از نیازهای اساسی جامعه است(تأمین نیازهای اساسی)، 5-از دستاوردهای توجه بهیک محور،افزایش توان علمی و فنی است(افزایش توان علمی و فنی)، 6-توجه به این محور به کسب دانش فنی جدید و نوسازی دانش فنی موجود منجر میشود(مدرنسازی)، 8-این محور در سایر محورهای موردنظر نقش اساسی دارد(پایهای بودن)، 9-توجه بهاین محور و استفاده از نتایج حاصل آن باعث حفظ و استفاده از سرمایههای ملی است(حفظ سرمایهءملی)، 10-توجه به این محور دارای توجیه اقتصادی است(توجیه اقتصادی)، 11-پیشبرد امور تحقیقاتی محور موردنظر تا حد زیادی با اتکا به امکانات موجود داخلی امکانپذیر است(اتکا به امکانات داخلی)، 12-نتایج حاصل از توجه به این محور در ایجاد اشتغال مفید در سطح جامعه مؤثر است(اشتغالزایی)، 13-نتایج حاصل از محور منجر به توسعهء اقتصادی در درازمدت میشود(توسعهء اقتصادی بلندمدت)، در جدول 2-1،امتیازات محورهای ارائه شده است.
جدول 3-توزیع طرحهای ملی مصوب سال 76 در محورهای تحقیقاتی کمیسیون صنعت (به تصویر صفحه مراجعه شود) د)ماهیت طرحها هر طرح تحقیقاتی بدون توجه به کمیسیون یا کمتیهای خاص از نظر ماهیتی بهیکی از اهداف توسعهای براساس محورهای زیر بستگی دارد.
جدول شمارهء 5 توزیع طرحها براساس محورهای تحقیقاتی کمیتههای هفتگانهء کمیسیون صنعت (به تصویر صفحه مراجعه شود) ب)نوع طرحها براساس مصوبات شورای پژوهشهای علمی کشور و تعاریف تحقیقات،طرحهای مصوب براساس سه نوع بنیادی،کاربردی و توسعهای تقیسمبندی شده است.
8-بحث و نتیجهگیری بررسی طرحهای مصوب کمیسیون صنعت و انطباق آن با طبقهبندیهای موجود کمیتهها و محورها و همچنین جداول شاخص تعیین کنندهء اولویت،حاکی از آنند که با تمام کوششهای بهعمل آمده از نظر کلی بهطور قاطع نمیتوان نتایج اجرایی طرحها را با اولویتهای تعیین شده منطبق نمود یا آنکه اصولا از نظر نوع تحقیقات یا شرایط اجرایی طرح،روند خاصی را تعقیب کرد."