چکیده:
چندی پیش نزدیک به چهل جلد کتاب از مصوبات فرهنگستان مصر، در حوزه های متعدد علوم، به دست گروه واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی رسید. در هر یک از این کتاب ها مصوبات گروه های واژه گزینی در فاصله سال های 1957 تا 2001 میلادی آمده است. در جلد 21 این مجموعه، مقاله کوتاهی از دکتر محمود مختار، عضو فرهنگستان مصر، دیده می شود که به صورت خطابه در جلسات مجمع قرائت شده است. در این مقاله پنج صفحه ای، توصیه های ایشان در باره چگونگی کار واژه گزینی و ارائه راهکارهایی برای گروه های آن آمده، که در پایان این گفتار به صورت فشرده نقل شده است. آنچه در این مجموعه مصوبات حایز اهمیت است پایبندی به این اصول و پرداختن به واژه های بنیادین علوم است. حدود چهل هزار واژه در این مجموعه دیده می شود. ذیلا عناوین مهم فهرست هر کتاب و، در پایان، فهرست موضوعی مطالب، به تفکیک کتاب ها، عرضه می شود...
خلاصه ماشینی:
"در ساختن واژههای عربی، باید رابطه معنائی اصطلاح عربی با مدلول علمی اصطلاح بیگانه لحاظ شود (بدون در نظر گرفتن صورت ظاهر؛ مثلا برای dead room معادل غرفة کاتمة به کار برود، نه غرفة میتة، یا برای strain معادل انفعال انتخاب شود نه ضغط).
ــ استفاده از صورتهای عربیشده (معرب) واژههای بیگانه در ابواب فعلی و افزودن الحاقات به آن یا اشتقاق از آن: مثلا از أیون (ion) فعل أین که به این ترتیب جملات و عبارات زیر حاصل میشود: أینت الغاز فتأین یا جهد أیونی، کثافة أیونیه و الی آخر؛ یا اکسید (oxide) که أکسید و مؤکسد و مؤکسد از آن مشتق شده است.
برای این کار، آن شاخه علمی که اصطلاح اصالتا به آن تعلق دارد در اولویت است ــ در صورت وجود اصطلاحات هممعنی یا دارای معانی نزدیک به هم، برای یک مدلول واحد، توصیه میشود، به منظور نشان دادن دقت معنایی، برای هر مفهوم یک لفظ مجزا به کار رود: مقاومه resistance ؛ معاوقه impedance ؛ ممانعه reluctance ؛ مقاصره inertance ."