چکیده:
به منظور بررسی علل بروز تعارض در رفتار معلمان و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی،انگیزش پیشرفت و ویژگیهای روان-تنی دانشآموزان سال اول دبیرستانهای پسرانه دولتی شهر تهران نمونهای به حجم 72 معلم و 360 دانشآموز انتخاب شدند.پس از آن پرسشنامههای پژوهش میان آنان توزیع،تکمیل و گردآوری شد.دادهها تحلیل شدند و برای آزمون فرضیهها و تعیین الگویی علی برای تعارض در رفتار معلمان از همبستگی،پیرسون،رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شد.یافتههای پژوهش از همبستگی بین متغیرهای رضایت شغلی و فرسودگی شغلی،ایدئولوژی کنترل و فرسودگی شغلی،فرسودگی شغلی و تعارض در رفتار معلم،ایدئولوژی کنترل معلم و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان،ایدئولوژی کنترل و تعارض در رفتار معلمان،فرسودگی شغلی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان،تعارض در رفتار معلمان و انگیزش پیشرفت دانشآموزان،تعارض در رفتار معلمان و ویژگیهای روان-تنی دانشآموزان،تعارض در رفتار معلمان و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان حمایت میکند.اما همبستگی رضایت شغلی و تعارض در رفتار معلمان معنادار نبود و نهایتا الگوی علی تعارض در رفتار معلم به دست آمد که براساس آن:
رضایت شغلی و ایدئولوژی کنترل 4/21 درصد از واریانس فرسودگی معلمان را پیشبینی میکند. ایدئولوژی کنترل از طریق فرسودگی شغلی بر تعارض در رفتار معلم تأثیر میگذارد و 5/48 درصد از واریانس آن را تبیین میکند که بیانگر بهترین پیشبینی الگوی تعارض در رفتار معلم است.
تعارض در رفتار معلمان از طریق ویژگیهای روان-تنی دانشآموزان به صورت معکوس و غیر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان تأثیر میگذارد و 27 درصد از واریانس این متغیر پیشبینی میکند.
ایدئولوژی کنترل و فرسودگی شغلی معلمان از یک سو و ویژگیهای روان-تنی دانشآموزان از سوی دیگر بهطور مستقیم بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان تأثیر میگذارند و در مجموع 1/43 درصد از واریانس این متغیر را به صورت معکوس پیشبینی میکنند.
خلاصه ماشینی:
ایدئولوژی کنترل و فرسودگی شغلی معلمان از یک سو و ویژگیهای روان-تنی دانشآموزان از سوی دیگر بهطور مستقیم بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان تأثیر میگذارند و در مجموع 1/43 درصد از واریانس این متغیر را به صورت معکوس پیشبینی میکنند.
جدول شماره 3-جدول مقادیر الگوی مسیر نهایی-روابط مستقیم متغیرها در الگوی نهایی (تصویرتصویر) جدول شماره 3 نشان میدهد که در الگوی مسیر نهایی،هشت مورد از ضرایب مسیر بیانگر رابطه مستقیم و معنادار میان متغیرهای پیشبین و متغیرهای ملاک است،اما روابط غیر مستقیم متغیرها به شرح زیر است: نتایج تحلیل مسیر نشان داده است که میان متغیرهای تعارض و پیشرفت تحصیلی به طور غیر مستقیم و از طریق متغیر روان-تنی با بیش از 99 درصد اطمینان و به صورت منفی همبستگی معکوس و معنادار وجود دارد.
یافتههای دیگر تحلیل مسیر بیانگر آن است که میان ایدئولوژی کنترل و فرسودگی شغلی معلمان همبستگی مستقیم و معنادار وجود دارد و تأثیر کلی تحلیل مسیر این نتیجه را تایید میکند.
شاید دلیل آن را بتوان براساس نظریه لوین (1935)بنیانگذار نظریه تعارض و تحقیقات بعدی ون دی ولیرت و ویلرینگ(1997)تفسیر کرد،زیرا این صاحبنظران معتقدند که تعارضها از یک سو میتوانند به ایجاد انگیزش شغلی منجر شوند،نه اینکه بر آن تأثیر منفی بگذارند و از سوی دیگر تعارضهای سازمانی ضرورتا باز دارنده نیستند،بلکه تعارض با واسطهای از سطح تنش در همه حال بهتر از فقدان تعارض است،بنابراین همانگونه که بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهشها وجود مقداری تعارض برای پویایی سازمان مفید است،در پژوهش حاضر نیز احتمالا معلمان وجود تعارض در روند آموزش-یادگیری را ضرورتا،زیانبار و بازدارنده نمیدانند.