دفاع از هشام بن حکم (پژوهشی درباره احادیثی که هشام بر اساس آن ها متهم به تجسیم و تشبیه شده است) مقاله

علوم حدیث پاییز 1388 - شماره 53 ، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎20 صفحه - از 132 تا 151 )

کلیدواژه ها: تجسیم هشام بن حکم بررسی روایات ناصر القفاری امام روایت جسم امام صادق خدا متهم تجسیم و تشبیه

چکیده:

هشام بن حکم – که از اصحاب امام صادق( و پایه‌گذاران علم کلام به شمار می‌رود- ، به خاطر روایاتی که به وی منسوب است، از سوی برخی به تجسیم و تشبیه خداوند تعالی به مخلوقات متهم شده است. در این پژوهش، هشام بن حکم از منظر تاریخی معرفی خواهد شد و پس از بیان دیدگاه رجالیان در باره وی، با بررسی سندی و دلالی روایات یاد شده، و نیز دلایل و قراین دیگر، همچون مدایح امامان معصوم(، به اثبات نادرستی این اتهام پرداخته می‌شود.

خلاصه ماشینی:

هشام از بزرگان اصحاب امام صادق( است و امام برای او دعا کرد که تا وقتی با زبانش به اهل بیت یاری می‌رساند، مؤید به روح القدس خواهد بود و این مرتبه‌ای بزرگ است که کسی جز مخلصون بدان نایل نمی‌شوند؛ یعنی کسانی که به مرتبۀ بالایی از معارف الهی رسیده‌اند و ممکن نیست کسی که به تشبیه و تجسیم شناخته می‌شود، بدان متصف شود. پس کسی که عقیده‌اش نزد شیعه معلوم است و ستایش‌های علما در بارۀ صحت اعتقاداتش ـ که از جملۀ آنها نظریات کلامی اوست ـ متواتر است، دیگر سخنان برقی درباره‌اش اعتباری ندارد؛ زیرا تلازمی نیست میان آن که او شاگرد زندیق بوده و این که دیدگاه‌های ابو شاکر را پذیرفته است؛ چرا که حکمت را هر جا یافتی، باید تحصیل کنی. و لا تدرکه الحواس و لا یحیط به شیء، و لا جسم و لا صورة»؛ 3 علی بن ابی حمزه گوید که به امام صادق( عرض کردم: من از هشام بن حکم شنیدم که از شما روایت کرده است، خدا جسمی است توپر و نورانی ... فقال: «إن الله تعالی لا یشبهه شیء، أی فحش أو خناء أعظم من قول من یصف خالق الأشیاء بجسم أو صورة»؛ 1 محمد بن حکیم گوید: برای ابو ابراهیم (امام کاظم() گفتۀ هشام بن سالم جوالیقی را بیان کردم و گفتۀ هشام بن حکم را حکایت نمودم که خدا را جسم می‌دانند، فرمود: «به راستی، چیزی به خدای تعالی مانند نیست؛ چه دشنام و ناسزایی بزرگ‌تر است از گفتۀ کسی که خالق همه چیز را به جسم یا صورت توصیف کند».

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود