خلاصه ماشینی:
"27 ابن حوقل این گفتهها را در سده چهارم هجری میآورد و دو قرن پس از او یاقوت حموی(626-574 ق)در معجم البلدان ضمن توصیف بم به عنوان شهری زیبا که از بزرگترین شهرهای کرمان است از اینکه در آنجا بستانها و بازارهای فراوانی وجود دارد سخن به میان آورده و میگوید: «الا أیها اللیل الذی طال اصبحی ببم و ما الا صباح فیک باروح» «بلی ان للعینین فی الصبح راحة لطرحهما طرفیها کل مطرح»28 بدون شک در دورهء حکمرانی سلاجقه کرمان(قاوردیان 581-433 هجری)بم نیز به نوعی شکوه اقتصادی دست یافته بود و در آن بناهایی عالی ساخته شده بود آنگونه که همچنان زیبا و مهم ماند.
45 وزیری در جغرافیای کرمان بیان میکند که آقا خان محلاتی در سال 1253 هجری این قلعه را برای خود ایمن نمود اما به دنبال شکست او«سکنهء شهر بم در خارج شهر به فاصلهء دو هزار گام-که چند قریه به یکدیگر متصل بود ساکن هستند و شهر بم اکنون حصار و خانهها و چهار سوقش معمور است لیکن جز دو دسته سرباز و یک صاحب منصب و چند نفر توپچی و دو عراده توپ با عمله آن و تقریبا 50 سوار که حسب الامر ایالت کرمان به محافظت آن قلعه مأمورند-کسی دیگر در ارگ منزل ندارد.
توصیف او از بم آنگونه است که گویی بهشتی در جهنم کویر ساخته شده است،کرزن میگوید:51 برج و دیوار ضلع جنوبی ارگ پیش از مرمت(سال 1335 ش) «بم در تاریخ نامدار است و قلعهء نیم ویران آنکه بر جای بلندی در خارج شهر جدید واقع گردیده،ارگ بم قدیم بوده که تا اوایل این قرن نیز مستحکمترین محل در ایران به شمار میرفته است."