خلاصه ماشینی:
"به زبان فرانسه ترجمه گردیده3و نصر الله فلسفی در کتاب خود موسوم به زندگانی شاه عباس اول،آنجا که میخواهد جنگ ایران و عثمانی و مهاجرت ارامنه را از دیدگاه سیاحان اروپایی توصیف کند، از این سفرنامه به کرات نقل قول نموده است.
رفتار عالی شاه عباس با ارامنه و سایر مسیحیان و آزادی کاملی که آنان در بجا آوردن آدابورسوم مذهبی خود داشتند،چنان این جهانگرد را تحت تأثیر قرار میدهد که او دراینباره زبان به تعریف و تمجید از شاه ایران میگشاید و از شاهزادگان کشورهای اروپایی که علی رغم همکیشی و همخونی نسبت به آزار و شکنجهء مسیحیان عثمانی بیاعتنا بودند،انتقاد میکند و در این راه آنقدر تند میرود که سانسور وقت در موقع چاپ کتاب مانع از انتشار آن قسمت از نامهها میگردد.
14 رافائل دومان نزدیک به پنجاه سال در ایران زندگی کرده و چهل سال از این مدت،ریاست صومعهء روحانیون کاپوسین اصفهان را به عهده داشته است و علاوه بر آن به علت دانستن زبانهای (به تصویر صفحه مراجعه شود)فارسی و ترکی و احاطه بر زبانهای آلمانی و فرانسه و لاتین،اغلب به عنوان مترجم،در نزد درباریان از احترام خاصی برخوردار بوده و در نزد سلاطین صفوی تقربی تمام داشته و از موقعیت ممتاز خود برای کمک به اروپاییان، خاصه فرانسویان استفاده مینموده است.
وی به زبان ترکی و فارسی مسلط بود و در نوشتن کتاب خود از سفرنامههای شاردن،دلاواله، تاورنیه،تونو و رافائل دومان استفاده بسیار نموده سفرنامه کمپفر برخلاف دیگر سفرنامهها،شرح مسافرت او نیست بلکه از همان ابتدا، مطالب را موضوعبندی نموده و به شرح ساختار حکومتی،اقتصادی و نظامی حکومت صفویه در عصر شاه سلیمان پرداخته و میتوان از این کتاب،اطلاعاتی دربارهء وضعیت ارامنه به دست آورد."