چکیده:
تحلیل محتوا یکی از مباحث مهم و کاربردی است که پژوهشگران با استفاده از این روش، به وارسی دادههای خود میپردازند.روش تحلیل محتوا کمی است و در مباحث علوم اجتماعی کاربرد زیادی دارد.از این طریق میتوان به تحلیل گفتار،نوشتار،از قبیل مقالات،کتابها،سخنرانیها،فیلم،تصاویر،حرکات،نحو ادای کلمات،تکرار کلمات، لحن به کار رفته در کلام و غیره پرداخت.تحلیل محتوا به محقق کمک میکند تا لایههای پنهان و زیرین پدیدههای مرتبط با موضوع پژوهش را بدست آورده،به اهدافی که پژوهش در راستای آن انجام میگیرد،نزدیک شود.این مقاله با رویکرد تحلیلی و اسنادی به بررسی کم و کیف تحلیل محتوا میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"3باید توجه داشت که در متون ادبی تحلیل محتوا برای شناخت سبک کلمات و مضامینی که به مؤلف نسبت داده میشده و شناخت دورهای که نویسنده به آن تعلق داشته،با در نظر گرفتن شرایطی که بر جامعه آن روز حاکم بوده انجام میگرفته است.
4. شناخت اثر و نویسندهء آن،در این روش،پژوهشگرمحور فعالیت خود را متمرکز بر واژههای به کار رفته در متن میکند که تحلیل محتوا بر روی آن انجام میگیرد.
عینی و عملی بودن:به این معنا که مباحث کیفی به گونهء عینی تبدیل گردد تا اگر پژوهشگر دیگری همان متن را دوباره با روش قبلی تحلیل محتوا نمود،به نتایج محقق اولی دست یابد.
از مزایای دیگر تحلیل محتوا این است که،در صورت غفلت محقق در ایام انجام کار، به راحتی میتوان بخش مورد غفلت قرار گرفته را بازنگری نمود.
72 ویژگی دیگر تحلیل محتوا این است که زمینه اذیت یا مزاحمت دیگران نمیگردد؛زیرا برای بدست آوردن اطلاعات،نیاز به مراجعه به مردم نیست،بلکه بیشتر به تحلیل متونهای مختلف پرداخته میشود.
بنابراین لازم است در تحلیل محتوا،اهداف از پیش تعیین گردد،چارچوب نظری با توجه به اهداف تحقیق شناسایی شود،فرضیهها مورد آزمون قرار گیرد،مقولههایی که تحلیل محتوا بر اساس آن انجام میگیرد،از ویژگی فراگیر،طرد مقابل و همگونی برخوردار باشد.
پرداختن به تکنیک تحلیل محتوا در پژوهشهای اجتماعی از این جهت ارزشمند است که از طریق این روش میتوان به تحلیل محتوا و منابعی پرداخت که در زمانهای گذشته و یا در فرهنگهای دیگر تولید شدهاند؛ زیرا مطالعه این آثار به صورت مستقیم برای ما مقدور نیست و از طریق تحلیل محتوا میتوان به پردازش اطلاعات در مورد آنها پرداخت."