چکیده:
جزیرهء خارک شناسایی شدهاند در ادامه نیز مباحثی پیرامون اشیاء قبور مطرح شده است. تحقیقات نشان میدهد که شیوههای تدفین پارتی به غیر از نوع چاهی و قبرستان با ظروف تدفین هیچکدام منحصر به دورهء پارت و ایران نبوده بلکه تداومبخش سنتهای دورهء پیشین است که نمونههای آنها در خارج از ایران نیز شناسایی شدهاند،بههرحال وجود چند نوع شیوهء تدفین در یک محل میتواند بیانگر تسامح مذهبی در این دوره باشد. شیوهء تدفین درگذشتگان در هر منطقه و در نزد هر قوم از ویژگیهای خاصی برخوردار است و از آنجایی که شیوهء تدفین برخاسته از تفکرات،عقاید و فرهنگ جامعه است.بنابراین با بررسی این شیوهها میتوان به شناسایی و بازسازی فرهنگ جوامع باستان پرداخت.بنابر تحقیقات انجامشده در دورهء پارت(247 ق.م تا 224 م)از شیوههای متنوعی جهت دفع اجساد استفاده میشده که معرفی این شیوهها اساس مقالهء حاضر را تشکیل میدهد.بهطور کلی هشت نوع شیوهء تدفین متفاوت در این دوره در ایران وجود داشته که عبارتند از تدفین تابوتی،خمرهای،گودالی،مکعب مستطیل،آرامگاههای سردابهای،چاهی،قبرستان ظروف تدفین و گور معبد. در میان این شیوهها،تدفین تابوتی از شش محل چشمهسار(تخت جمشید)،سنگ شیر (همدان)،بو الاحیاء(شوش)،دستوا(شوشتر)،کنگاور،قبرستان حومهء شوش،تدفین خمرهای از چهار محل آکروپول و شهر شاهی(شوش)،کنگاور،گرمی(مغان)،طاق بستان(کرمانشاه،)و تدفین گودالی از چشمهسار و سنگ شیروسد اسکندر(گرگان)،تدفین در قبور مکعب مستطیل از کنگاور و گرمی،آرامگاههای سردابهاب از گلالک دستوا و شهر صنعتگران(شوش)،تدفین چاهی آکروپول و شهرشاهی،قبرستان با ظروف تدفین از شغاب(بوشهر)و گور معبد در
خلاصه ماشینی:
"در میان این شیوهها،تدفین تابوتی از شش محل چشمهسار(تخت جمشید)،سنگ شیر (همدان)،بو الاحیاء(شوش)،دستوا(شوشتر)،کنگاور،قبرستان حومهء شوش،تدفین خمرهای از چهار محل آکروپول و شهر شاهی(شوش)،کنگاور،گرمی(مغان)،طاق بستان(کرمانشاه،)و تدفین گودالی از چشمهسار و سنگ شیروسد اسکندر(گرگان)،تدفین در قبور مکعب مستطیل از کنگاور و گرمی،آرامگاههای سردابهاب از گلالک دستوا و شهر صنعتگران(شوش)،تدفین چاهی آکروپول و شهرشاهی،قبرستان با ظروف تدفین از شغاب(بوشهر)و گور معبد در (*)عضو هیأت علمی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها جزیرهء خارک شناسایی شدهاند در ادامه نیز مباحثی پیرامون اشیاء قبور مطرح شده است.
تحقیقات نشان میدهد که شیوههای تدفین پارتی به غیر از نوع چاهی و قبرستان با ظروف تدفین هیچکدام منحصر به دورهء پارت و ایران نبوده بلکه تداومبخش سنتهای دورهء پیشین است که نمونههای آنها در خارج از ایران نیز شناسایی شدهاند،بههرحال وجود چند نوع شیوهء تدفین در یک محل میتواند بیانگر تسامح مذهبی در این دوره باشد.
از این گروه تدفین در دو محل در ایران یعنی گلالک در شوشتر (رهبر،3731:ش 21)و شهر صنعتگران[1،8-737، pp ]،در شوش هفت نمونه به دست آمده که پنج نمونهء آن در گلالگ قرار دارد:این آرامگاهها با آرامگاههای مکشوفه در پالمیر سوریه قابل مقایسه هستند و بهترین نمونهء پالمیر،معبدی است که در حفاریهای سال 2991 به توسط هیئتی ژاپنی شناسایی شده است.
نتیجه تحقیقات و بررسیهای انجامشده،نشان میدهد که در دورهء پارت از شیوههایی گوناگون جهت دفن اجساد استفاده میشده و بهطور کلی دربارهء شیوه تدفین و آداب و رسوم و مراسم گوناگون و تنوع شیوههای تدفین پارتی که در نقاط مختلف مشاهده شده است،چنین استنباط میشود: 1-شواهد بدستآمده نشان میدهد که بیشتر تدفینهای پارتی منحصر به دورهء پارت نیست بلکه از دورههای قبل وجود داشته است؛از نمونههای این تدفین میتوان به تدفینهای تابوتی،خمرهای،گودالی،مکعب مستطیلی و تدفینهای چاهی اشاره کرد."